امتیاز : 16

چكيده:

اینترنت و فضای مجازی[1] منابع شگفت انگیز آگاهی و دانش هستند. با تغییرات اساسی که در اثر رشد و گسترش فناوری­های نوین ارتباطی در عرصه­های مختلف زندگی انسان­ها رخ داده­است، تعلیم و تربیت نیز از این قاعده­ی تغییرات مستثنی نیست. در عصر ما دانش و فناوری با یکدیگر هم مسیر شده­اند و نمی­توان یکی از این دو را  بدون دیگری به راحتی به دست آورد. فضای مجازی با منابع و امکانات شگفت و عظیمی که در زمینه علم و دانش در اختیار کاربرانش قرار می­دهد و با ویژگی­هایی چون بی زمانی و بی مکانی، تعاملی بودن[2] و... قابلیت­های زیادی در زمینه آموزش و تعلیم و تربیت در اختیار کاربران خود قرار می دهد. اصطلاحاتی چون کلاس بدون دیوار، مدارس هوشمند، دانشگاه مجازی[3] و ... اشاره به نوع جدید و شاید غیر معمولی از آموزش الکترونیک[4] دارد که در مقابل آموزش سنتی[5] و معمول امروزه در حال جایگیری در سیستم­های آموزشی کشورهای مختلف است. در آموزش سنتی به خاطر حضور فیزیکی در زمان و مکان، دانشجو، استاد و محتوا و منابع درسی،‏‏‏‏ مشارکت و تعاملی چهره به چهره با یکدیگر قرار دارند و ویژگی اصلی آموزش نیز همین تعاملات است که از طریق آن دانش و اطلاعات بین افراد رد و بدل می­شود و به حجم و محتوای دانش اضافه می­شود و یا در آن تغییراتی ایجاد می­شود. این ویژگی آموزش در صورت جدید آموزش که آموزش الکترونیک یا از راه دور[6] است نیز حضور بارز و روشن دارد و بر حسب محیطی که در ان عمل می­کند، از ویژگی­های و قابلیت­های فضای مجازی برای عملکردش استفاده می­کند.

مسئله اصلي در آموزش امروز دسترسي به اطلاعات بيشتر نيست در حقيقت يکي از چالش­هاي دانشجويان، معني بخشيدن به حجم محتوايي است که با آن روبه رو مي­شوند و جذب هدفمند تمام اطلاعات است. به خاطر انفجار اطلاعات و پيشرفت­هاي همراه با آن در ارتباطات به رويکردهاي جديد نياز داريم.[7]

در حقيقت ياد گيري الکترونيکي باعث شده­است که متوجه بعضي از نقص­هاي فعلي آموزش مانند سخنراني­هاي طولاني بشويم يادگيري الکترونيکي توانايي­هاي منحصر به فردي در پشتيباني از ارتباط غير همزمان و مشارکتي در محيط آموزشي پويا و با قابليت  سازگاري دارد. ايجاد اجتماع آموزشي نقاد و مشارکتي بخشي جدا نشدني از آموزش عالي است. توانايي ياد گيري الکترونيکي قابليت برقراري ارتباط بين افراد به صورت شخصي و گروهي را دارد. يکي از ديدگاه­هاي معمول و مورد قبول که به وسيله يادگيري الکترونيکي عملي­تر شده­است، اين است که آموزش مفاهيم سطح بالاتر ناگزير گفتگوهاي زيادي را ايجاد مي­کند. پژوهش در محيط آموزشي چهره به چهره و مبتني بر رسانه مزاياي به کار گيري ياد گيري مشارکتي را در پشتيباني از سطوح بالا اثبات مي­کند.[8]

مسئله و سئوال اصلي در اين مقاله بررسي ميزان تعامل پذيري آموزش از راه دور است و درك اين مطلب كه در محيط آموزشي مجازي به علت اينكه تعاملات از نوع رو در رو نيست آيا اين امر در ميزان يادگيري فراگيرندگان تاثير دارد يا خير؟

فهرست                                                          

مقدمه...........................................................................................................................1

فصل اول: آموزش الكترونيكي

1-1- آموزش الكترونيكي...................................................................................................6

1-1-1- تعريف آموزش الکترونيکي............................................................................................. 6

1-1-2 ضرورت رویکرد به آموزش الکترونیکی در تجارت..............................................................8

1-2- مزاياي آموزش الکترونيکي....................................................................................13

1-2-1- مزاياي آموزش الکترونيکي از ديدگاه مدير......................................................................15

1-2-2- مزاياي آموزش الکترونيکي از ديدگاه استاد.....................................................................16

1-2-3- مزاياي آموزش الکترونيکي از ديدگاه توليدکنندگان محتواي آموزشي................................16

1-2-4- مزاياي آموزش الکترونيکي از ديدگاه دانشجو..................................................................18

1-3- محدوديت­هاي آموزش الکترونيکي.......................................................................19

1-4- روش­ها و ابزارهاي آموزش الکترونيکي................................................................20

1-4-1- تلويزيون آموزشي........................................................................................................21

1-4-2- ويديوکنفرانس تعاملي ................................................................................................ 22

1-4-3- آموزش مبتني بر رايانه ((Computer Based Training...................................................24

1-4-4- آموزش مبتني بر اينترنت و وب....................................................................................26

1-5- سيستم­هاي مديريت در آموزش الکترونيکي (مديريت آموزشي)..................29

1-5-1- تعريف سيستم مديريت آموزشي(SystemLMS ( Learning Management....................29

1-5-2- سيستم مديريت محتوا.................................................................................................32

1-5-2-1-  استاندارد در سيستم مديريت محتوا.......................................................................34

1-5-2-2- بسته­هاي آموزشي قابل استفاده مجدد (RLO( ReusableLearning Objects...............35

1-5-3- سيستم مديريت محتواي یادگیری  ......................................................................35

1-5-4- سيستم­هاي مديريت آموزشي نوين ..............................................................................39

1-5-5- انتخاب سيستم­هاي مديريت آموزشي............................................................................43

1-5-6- ابزارهاي توسعه استراتژي مداوم آموزشي.......................................................................47

1-5-7- سيستم پشتيباني عملکرد الکترونيکي ..........................................................................48

فصل دوم: استاندارد­سازي

2-1- استانداردسازي در آموزش الکترونيکي...............................................................50

2-1-1 ضرورت استانداردسازي..............................................................................................50

2-2- استانداردهاي مطرح در آموزش الکترونيک........................................................52

2-2-1-  استانداردهاي متا­ديتاوInteroperability.......................................................................52

 2-2-2- استانداردAICC.........................................................................................................53

 2-2-3- استانداردIEEE LTSC................................................................................................56

2-3- برخي موسسات استانداردسازي.............................................................................60

2-3-1- موسسه IMS( (Instruction Management System....................................................60

2-3-2- موسسه  ADLSCORM((Advanced Distributed Learning.........................................61

2-3-3- Dublin Core..............................................................................................................61

2-3-4- ARIADNE(اتحاديه آموزش از راه دور و ايجاد مرجع و شبکه­هاي توزيع براي اروپا).........................62

فصل سوم: پياده­سازي

3-1- پياده­سازي و عملياتي کردن آموزش الکترونيکي.................................................65

3-2- نيازهاي قابل بررسي در آموزش الکترونيکي.........................................................66

3-3- مراحل عملي تحقق آموزش الکترونيکي ..............................................................69

3-3-1- انواع روش­هاي ارزيابي ...................................................................................................71

3-4- مراحل پياده سازي آموزش الکترونيکي.................................................................73

3-4-1- آماده شدن براي آموزش الکترونيکي...............................................................................73

3-4-2- تعيين استراتژي ..........................................................................................................75

3-4-3- انتخاب فناوري و محتوا..................................................................................................77

3-4-4- معرفي و ارائه آموزشي الکترونيکي به همه افراد سازمان....................................................89

3-4-5- گسترش پياده­سازي سيستم به همه موسسات وابسته.......................................................91

3-4-6- ارزيابي و گزارش کردن نتايج پياده­سازي سيستم .............................................................92

فصل چهارم: نتيجه­گيري

نتيجه­گيري............................................................................................................................94

مراجع و منابع.......................................................................................................................95

 

 

 

مقدمه

عصر کنوني را عصر ارتباطات، عصر انفجار اطلاعات، عصر فراصنعتي، عصر دانش و غيره ناميده­اند. در اين عصر، قافله دانش و فناوري با سرعتي باورناپذير و شگفت انگيز پيش مي­رود و اگر جوامع بخواهند هم­پاي اين قافله راه بسپارند، بايستي حرکت کُند و سنتي خويش را کنار گذاشته و آهنگي تند و سريع براي گام برداشتن اختيار کنند که اگر جز اين باشد از قافله باز مي­مانند و اين به مفهوم گسستن حلقه ارتباط ايشان با ديگر جوامع و انزواست. در اين چرخه تحولات و پيشرفت فناوري، آنچه بيش از همه جوامع بشري را تحت تاثير قرار داده، ظهور فناوري ارتباطات و اطلاعات (Information &Communication Technology(ICT)) است. اين فناوري نظريه مک لوهان را مبني بر کوچک شدن جهان و ايجاد دهکده جهاني محقق کرده و به گونه اي باورنکردني، فاصله­ها را از ميان برداشته و ارتباطات را بسيار سهل­تر از پيش در سطح جهان برقرار ساخته است. هم­زمان با تغييرات سريع فنون و مهارت­ها و ظهور پديده­هاي نوين در فناوري اطلاعات و تأثير آنها بر شيوه­ها و روش­هاي زيستن، فرايند آموزش نيز که يکي از ارکان اساسي و بنيادين جوامع است متحول و دگرگون شده­است. در عصر سقراط آموزش به روش استاد و شاگردي بود. مهارت­ها و فنون تنوع چنداني نداشت و روش­هاي گوناگون آموزش ناشناخته بودند. در روش شاگرد و استادي ابزار خاصي براي ارزيابي فراگير (شاگرد) وجود نداشت و آموزش کاملاً به شرايط فراگير استاد و محيط بستگي داشت. منطق ارسطويي، مکاشفه و ديالکتيک سقراطي مبناي مباحث بيشتر مدارس بود. پس ازاين دوران، آموزش به روش­هاي معمول و متداول کنوني و با تدريس آموزگار در مکاني مشخص و با حضور بيش از يک يا دو شاگرد شکل گرفت. به تدريج با گسترده شدن جوامع و براي ايجاد امکان تعليم و تعلّم در مناطق دورافتاده و غيرقابل دسترس يا براي افرادي که به علل مختلف امکان حضور در جايي مشخص براي يادگيري را نداشتند « آموزش از راه دور » به وجود آمد.

آموزش از راه دور سابقه­اي نسبتاً طولاني دارد. تقريباً در اواسط دهه ١٨٠٠ ميلادي نخستين مدارس مکاتبه­اي در اروپا به وجود آمد که از طريق پست به آموزش تند نويسي و زبان­هاي خارجي مي­پرداختند. اين شيوه آموزشي هم­پاي ديگر علوم و فناوري­ها پيشرفت کرده و هم اينک تا حد استفاده از انواع فناوري­ها و محصولاتي چون رايانه، مخابرات و فناوري­هاي شبکه­سازي ديجيتال گسترش يافته و به آموزش الکترونيکي)electronic Learning (e-Learningمنجر شده است. آموزش الکترونيکي، همچنان که از نامش بر مي­آيد، شامل همه آموزش­هايي است که با استفاده از ابزارهاي الکترونيکي اعم از صوتي، تصويري، رايانه­اي، شبکه­اي و غيره انجام مي­شود. آموزش الکترونيکي پديده­اي جديد و نو در دنياي امروز است که هنوز در بسياري از نقاط جهان ناشناخته است يا شناخت اندک و مبهمي از آن وجود دارد. در صورتي که آموزش غيرحضوري يا آموزش از راه دور، سالهاست که به لحاظ تحولات و تغييرات ساختار اجتماعي و فرهنگي جهان معاصر در عرصه آموزش و يادگيري وارد و نهادينه شده­است. در حقيقت آموزش الکترونيکي يکي از شيوه­هاي آموزش از راه دور است. بنابراين ابتدا به شناخت تاريخچه آموزش از راه دور يا آموزش غيرحضوري مي­پردازيم. تاريخچه اين روش آموزشي نمايانگر اين واقعيت است که توسعه و تکامل فناوري آن به سهولت ميسر نشده و دستيابي به وضعيت فعلي، مستلزم گذار از مسيرهاي تاريخي متفاوتي بوده­است. همان طور که اشاره شد، آموزش غيرحضوري در واقع با آموزش مکاتبه اي در اواسط دهه ١٨٠٠ ميلادي آغاز شده­است. هم اکنون نيز در نقاط مختلف دنيا از جمله در ايران از اين شيوه آموزشي براي تحصيل و يادگيري استفاده مي­شود، اما سابقه بهره­گيري از آموزش غيرحضوري مبتني بر فناوري، به اوايل دهه ١٩٠٠ ميلادي باز مي­گردد. ابزارهايي مانند اسلايد و تصاوير متحرک با توليد و توسعه وسايل سمعي بصري، به عنوان ابزار کمک آموزشي به کلاس­هاي درس راه يافت و ظهور صنعت تلويزيون نقطه عطفي در روند تکاملي آموزش از راه دور پديد آورد. به عبارت ديگر، سبب شد که نظريه­پردازان و متخصصان آموزش، ازفضاي سنتيِ آموزش مکاتبه­اي خارج شده و به موازات آن از تلويزيون براي آموزش استفاده­کنند. علي­رغم اينکه نتيجه مطالعات انجام شده در ١٩٥٦ در امريکا نشان مي­داد که ميزان موفقيت دانش آموزاني که در کلاس درس از تلويزيون استفاده کرده­اند و کساني که با دو روش مکاتبه­اي و تلويزيوني آموزش ديده­اند، تفاوت چنداني نداشتهاست، اما راه­اندازي و تجربه چند برنامه ابتکاري آموزش تلويزيوني در اوايل دهه شصت منجر به تأسیس ايستگاه­هاي جديد تلويزيون آموزشي و استفاده مدارس ازسيستم تلويزيون مدار بسته در امرآموزش شد. تا سال ١٩٧٢ در امريکا تعداد ايستگاه­هاي تلويزيوني براي آموزش به ٢٣٣ ايستگاه رسيد و دانشگاه­هاي اوهايو، تگزاس و مريلند نخستين دانشگاه­هايي بودند که موفق شدند با راه اندازي يک شبکه تلويزيوني، تمام دانشجويان را تحت پوشش قرار دهند. همچنين توجه بسياري از دانشگاه­هاي ديگر نيز به تأثیر استفاده از تلويزيون جلب شد.

در دهه­هاي اخير، گستره فعاليت در زمينه آموزش و يادگيري نيز چون ديگر فعاليت­هاي علمي، فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي و غيره، از توسعه و پيشرفت سريع فناوري و ظهور پديده­هايي چون ماهواره، رايانه، اينترنت و غيره متأثر و دگرگون شده­است. پيدايش سيستم­هاي پردازشِ داده-رایانه- با سابقه­اي بيش از سه دهه و توسعه صنعت نيمه هادي­ها، سبب شده­است که رايانه از انحصار سازمان­ها و مراکز خاص خارج و در بسياري از عرصه­هاي کاربردي اجتماعي و فردي وارد شود؛ به گونه­اي که در دهه نود، در بسياري از کشورهاي پيشرفته صنعتي، حتي مدارس ابتدايي هم مجهز به امکانات رايانه­اي متناسب شدند. اختراع و توسعه رايانه، ايجاد شبکه­هاي رايانه­اي و پس از آن ظهور پديده اينترنت را در پي­ داشت. اينترنت که در ١٩٦٩، در دوران جنگ سرد از درون شبکه معروف« آرپانت » پا گرفت، بسيار سريع رشد کرد. هيچ کس گمان نمي­کرد اين شبکه اطلاع رساني در سال ٢٠٠٠، صاحب ١٨٠ ميليون کاربر باشد. سرعت و شتاب اين رشد به گونه­اي بود که به حدود ٥٠٠ ميليون کاربر در سال ٢٠٠٣ بالغ گرديد.
اين توسعه سريع فناوري اطلاع رساني به همراه عوامل ديگري چون تبديل جامعه صنعتي به جامعه اطلاعاتي، تغييرات جمعيتي، جهاني تر شدن فعاليتهاي حرفه اي، گسترش نيروهاي بازار در محدوده آموزش و به عبارت ديگر تجاري شدن مقوله آموزش، همه و همه، تأثيرات شگرف و چشمگيري در امر آموزش داشته­اند. اینترنت، دنياي جديدي است که با دوره هاي مکاتبه اي دنياي آموزش مبتني بر وب (Web Based Training) سال­هاي گذشته تفاوت بسيار دارد و فرصت دوباره­اي براي کساني که امکان دسترسي به آموزش­هاي متعارف را نداشته يا در آن­ها موفق نبوده­اند، فراهم مي­سازد. درابتداي امر، هرچند کشورهاي اروپايي وآمريکايي با ديد وسيع­تر و هوشيارانه­تري با اينترنت برخورد کردند و سرعت توسعه اينترنت در اين کشورها بسيار بيشتر از کشورهاي آسيايي بود، اما بالاخره آسيا نيز در ١٩٩٩ با امکانات و توانايي­هاي اينترنت بيشتر آشنا شد و در پي توسعه کاربردهاي آن برآمد. افزايش روزافزون فروش رايانه­هاي شخصي و نيز تعداد کاربران اينترنت در آسيا مؤيد اين ادعاست. اکنون بهتر است که کمي هم به تاريخچه آموزش الکترونيک در ايران بپردازيم. تاريخچه آموزش الکترونيکي در ايران به زمان بهره­گيري از ابزارهاي کمک آموزشي سمعي بصري شامل نمايش اسلايد و فيلم­هاي آموزشي در کلاس درس باز مي­گردد. پس از آن، تلويزيون به عنوان رسانه آموزشي مورد توجه قرار گرفت و تلويزيون آموزشي ملي ايران به طور رسمي به امر آموزش همگاني در سراسر کشور پرداخت. پس از ورود صنعت رايانه به ايران و رشد و نفوذ رايانه­هاي شخصي در ميان اقشار مختلف فرهنگي اجتماعي، فعاليت در زمينه آموزش مبتني بر رايانه نيز آغاز شد. اين امر با توليد لوح­هاي فشرده آموزشي آغاز شده و بيش از ده سال است که در اين زمينه فعاليت مي­شود. در حال حاضر، صدها شرکت در زمينه آموزش مبتني بر رايانه فعاليت مي­کنند که کيفيت محصولات بيشتر آنها تقريباً در حد استاندارد­هاي جهاني است. برخي از توليدکنندگان در نمايشگاه­هاي بين المللي غرفه دارند و حتي فروش آنها در خارج از کشور بيش از داخل است. به علت مشکلات زيرساختي و اينترنتي در کشور، هنوز اقدام جدي در مورد آموزش مبتني بر وب صورت نگرفته­است.
به طور کلي، از نيمه دوم سال ١٣٨٠ به بعد، رويکرد به اين مقوله، جدي­تر و فعاليت­هاي عملياتي درزمينه آموزش اينترنتي و بهره­گيري از پهناي باند مخابراتي براي ارائه دوره­هاي آموزشي در گوشه و کنار کشور آغاز شده­است. در اين زمينه، جمعي از استادان و کارشناسان دانشگاه­هاي مختلف کشور در شهرهاي تهران، اصفهان، مشهد، شيراز و ديگر شهرها گام­هايي برداشته­اند. 

 

 

 

  گزارش تخلف  |  افزودن به فایل های من | naserroyani | تاریخ ارسال : 19 /10 /1392

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.