نیایش و ستایش معبود در اشعار شاعران برجسته سبک عراقی
تاریخ ارسال : 30 /01 /1393
دسته بندي: پابان نامه - پروژه - مقاله - تحقیق,علوم انسانی,ادبیات
حجم فایل : 397.79 كيلوبايت
فرمت فايل هاي فشرده : word
تعداد صفحات : 446 صفحه

قیمت : 14,300 تومان

  خرید فایل

توضیح :

این پایان نامه با فرمت word و آماده پرینت میباشد

موضوع پایان نامه: نیایش و ستایش معبود در اشعار شاعران برجسته سبک عراقی

 

چکیده

 

     نیایش یکی از روحانی ترین لحظات زندگی هر مؤمن است. در همه ادیان آسمانی متناسب با تلقی و درک مؤمنان از دین شیوه ها و شکل هایی برای راز و نیاز با معبود فراهم شده است. شاعران هم به عنوان دارندگان روحهای لطیف و حساس در لابلای اشعار خود مناجات هایی نغز و دلنشین گنجانده اند که از لطیف ترین فرازهای آثارشان است. در این پایان نامه مناجات در شعرهای پنج تن از شاعران برتر سبک عراقی مورد بررسی قرار گرفته است. علت انتخاب سبک عراقی به دلیل لطافت و جنبه های غنایی بالای شعر این دوره است. در بین شاعران متعدد سبک عراقی نظامی، عطار، مولوی، سعدی و حافظ به اذعان غالب منتقدان مقامی والاتر و بالاتر از دیگران دارند.

این پایان نامه در  چهار بخش تنظیم شده است. در بخش اول کلیاتی درباره نیایش و معنای لغوی واصطلاحی آن و معادل و مترادف های دیگر آن بیان شده است. در بخش دوم سعی کرده ایم انواع یا شیوه های مناجات را در ادیان آسمانی بزرگ بررسی و تا حدودی مقایسه نماییم و بعد به مهم ترین شیوه های مناجات در دین اسلام بپردازیم. بخش سوم به نوع ادبی مناجات در ادبیات فارسی دری به طور کلی و در شعر سبک عراقی به طور جزئی پرداخته ایم. شیوه ها و محتواهای عمده مناجات ها در این نوع تقسیم بندی شده و اشکال آن استخراج شده است.  بخش چهارم به بررسی جزئی و موشکافانه انواع نیایش در شعر شاعران این دوره اختصاص یافته است. شاعران برگزیده به ترتیب تاریخی هر کدام یک قسمت را به خود اختصاص داده اند. نخستین شاعر نظامی است که نیایش هایش بیشتر جنبه زاهدانه دارد و در مخزن الاسرار بیشتر از مثنوی های دیگر خود مناجات کرده است. در مثنوی های دیگر نیایش ها بیشتر در آغاز یا پایان مثنوی هاست. عطار اولین شاعر عارف این مجموعه است و مناجاتهایش ویژگی عارفانه دارد. مناجات های عطار در لابلای مثنوی هایش پراکنده است و گاه از زبان شاعر و گاه از زبان شخصیت های داستان هایش نقل شده اند. بی پروایی و جسارت و صمیمیتی که در این مناجات ها وجود دارد به آنها عمق خاصی بخشیده است. مولوی بدون تردید بهترین و نغزترین مناجاتهای ادبیات فارسی را در مثنوی و غزلیات خود آورده است. نگاه برخاسته از وحدت وجود او باعث می شود که در جاهایی که حتی با شمس یا دیگر مظاهر حق هم راز و نیاز می کند، رنگ اسمانی و منزهی به نیایش هایش می دهد. مناجات های مثنوی بسیار زیاد و عمیق هستند و انواع لایه های گفتگوی صمیمانه و خالصانه را با معبود شامل می شوند. سعدی بیشتر با نگاه زاهدانه نیایش می کند گرچه در جاهایی رنگ عارفانه به آن می زند. نیایش هایش سعدی در بوستان در ابتدا و انتهای کتاب بیشتر است، سعدی چند قصیده کامل را نیز به مناجات اختصاص داده است. مناجات های حافظ در بین این شاعران از همه کمتر است و شاید آن هم به دلیل کاربرد خاص غزل در شعر حافظ باشد و نگاه انتقادی تندی که به شرایط جامعه خود دارد. نیایش های حافظ بیشتر پراکنده و به صورت تک بیت هایی درخشان در لابلای غزل هاست.

مقدمه

 

سپاس وستایش ویژه ذات اقدسی است که انسان را آفرید تا او را پرستش کنند. سلام و درود بر خاتم پیامبرانش که بنده خاص اوست، وبراوصیای  گرامی آن حضرت که همه شان بندگان شایسته او بوده ومی باشند بالاخص بر خاتم آنان که همچون مهر فروزان در پس ابر غیبت به شیفتگان خود نور امید می افشاند.

شاعران و نویسندگان پارسی زبان با بهره گیری از سخن پیامبر که فرمود "هر کاری با نام خدا آغاز نشود ابتر است" از دیر باز ،سروده ها و نوشته های خود رابا نام پروردگار جهان آغاز کرده اند وبزرگی و بخشندگی وی را ستوده و سر نیاز بر آستان او نهاده اند. بر پایه این شیوه پسندیده بهترین سرآغاز هر نوشته یا شعر فصلی است در نیایش خداوند وهیچ گنجی از  گنج های حکمت ومعرفت گشوده نمی شوندمگر آن که وصف یگانگی آفریدگار هستی ،کلید آن باشد.

از آن جا که تحمیدیه ها در آغاز هر اثر ادبی بخش مختصری از متون ادبی را تشکیل می دهد وبا عنایت به با ارزش بودن آنها از نظر محتوا وکیفیت ،بر آن شدم تا در گشتی کوتاه در گل گشت دل  گشای آثار تعدادی از پارسی سرایان نامور سبک عراقی ،دامنی از گلهای رنگین بچینم - گر چه از شمیم دلاویز آن دا منم از دست رفت- وبا مطالعه نیایش های شاعران وعرفا در لابلای متون آنها مرغ جانم به سوی افق مشرق به پرواز در آمد وبا مرکب عشق برای گذاشتن از وادی های دشوارقدم در راه طلب نهاده در آسمان توحید بال وپری زدم تا شاید نصیبی برم واز آن جا که گام نهادن در کوچه پس کوچه های اندیشه های  عرفا وخوشه چینی از کلام آنها جسارتی غظیم می طلبید که در خور توان نگارنده نبود، اما شوق وافر به تحقیق در زمینه وموضوع رساله ، زمام اختیار ازکفش ربود و همچو حافظ طائر فکرش به دام اشتیاق افتاد که عنایت حق شامل حالش شد واو را در این راه رهنمون ساخت.

این وجیزه خوشه چینی از خرمن اندیشمندان ودل سوختگانی است که عمری را در این راه گام نهاده اند، قلم فرسایی در مورد این موضوع از ناقصی چون این حقیرکاری بس دشوار بود ولی از آنجا که سرمایه بازار عرفان عشق به ذات بی نشان است ،هیچ دستی از این بازار،دستار تهی باز نمی گردد، این حقیر قلم به دست گرفته به پژوهش و تحقیق پیرامون نیایش معبود پرداختم. ابتدا درباره نیایش وستایش ونیاز آدمی به دین و پرستش موجودی روحانی پرداخته شد و پس ازآن به پژوهش ونیایش ها و مناجات های شاعران نامور سبک عراقی پرداخته شد همواره تلاش شد تا مباحث همراه با مأخذ باشد، همواره کوشش شده تا مآخذ و مراجع مهم تر ارائه شود و از مآخذ درجه دوم و کم اهمیت تر چشم پوشی شود.

Abstract

 

Worship is one of the most virtual time in the life of every believer. In all heavenly religions, in proportion to the beleivers'  understanding and interpretation of religion, different ways and forms of worship of God  are suggested.  Poets who are believed to have purer and more sensitive souls have composed elegant and pleasant hymns which are the most subtle parts of their poetry. In this thesis, worship in the poetry of five prominent poets of Araghi Style is examined. The reason of selecting this style is that it is highly lyrical and delicate. According to the opinin of most critics, among theose who are called as Araghi poets, Nezami, Attar, Molavi, Sadi and Hafez have acheived the higher stature.

This thesis has four parts. In the first section, the meanings of the word "worship'', including its denotations and conotations, and its synonyms and equivalents are explained. In the second chapter, the ways or kinds of worship in the heavenly religions are discussed and compared. Then, the most important ways of worship in Islam are mentioned. The third chapter is dedicated to the literary hymns in Persian literature, and specifically, in Araghi style. The main forms and contents of hymn in this style are extractd and classified. The last chapter consists of the detailed scrutiny of different types of hymn in the poetry of the mentioned poets. The first poet is Nezami whose hymns are mostly ascetic.  Makhzan Al-Asrar contains more hymns than his other mathnavies in which the hymns are brought only in their beginning and ends. Attar is the first mystic poet of this group. Attar's Hymns are scattered among his mathnavies. They  are sometimes put forward by the poet himself, and sometimes by the character of his stories. Boldness and sincerity of these hymns give them more depth.

Indeed, Molavi composed the best and most delicate hymns of Persian literature in his Mathnavi and  Shams Sonnests. His worldview, which originates from pantheism, gives to his hymns heavenly and ascetic tone, even when he whispers amorously to Shams or other God's manifestations. The hymns of Mathnavi are so deep and includes different sort of faithful and pure talk to God. Sadi, in his hymns, worship God more ascetically although he sometimes gives them mystical tone. In Boostan, he brought hymns in the beginning and in the end. Also, he composed some odes in the praise of God. Hafez's Hymns are less than other poets of this group. This may be resulted from the special use of sonnet in his potry and his critical view toward the social conditions of his time. His hymns are scattered as  brilliant lines among his sonnets.

 

Key-terms:

Worship, Hymn, Persian Poetry, Sonnet, Mathnavi, Mysticism, Araghi Style, Nezami, Attar, Molavi, Sadi, and Hafez

 

 

 

فهرست منابع

1.        قرآن کریم.

2.        ابراهیمی مهدی:نسیم وحی در مثنوی عشق ، پژوهش در مبانی و روش های تفسیر قران کریم در مثنوی ، کتاب طه، آیت عشق، قم، 1384.

3.        ابوالقاسم فردوسی ،شاهنامه، چاپ مسکو، 1965 م .

4.        ابوالقاسمی محسن: تاریخ زبان فارسی، چ دوم، انتشارات سمت، 1379.

5.        ابوریحان بیرونی: آثار الباقیه، ترجمه اکبر دانا سرشت؛ انتشارات ابن سینا، تهران، 1352.

1. ابوهلال عسگری: الفرق اللغویه، مکتبه القدسی، قاهره، 1353ه.ق.

7.        اپستاین ایزیدور: یهودیت بررسی تاریخی، ترجمه بهزاد صالحی، چ اول، مؤسسه پژوهش حکمت و فلسفه ایران، تهران، 1385.

8.        ایزد پناه مهرداد: آشنایی با ادیان قدیم ایران و بین النهرین، چ اول،  انتشارات محور، تهران، 1381.

9.        باهنر محمد جواد: دین شناسی تطبیقی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، بی جا، 1361.

10.     بهار محمد تقی(ملک الشعرا): سبک شناسی زبان و شعر فارسی، به اهتمام کیومرث کیوان، چاپ اول، انتشارات مجید، تهران، 1377.

11.     بویس مری: زرتشتیان،باورهاواداب دینی آنها،ترجمه عسکربهرامی، چاپ دوم، ققنوس، تهران،1381.

12.     توفیقی حسین: آشنایی با ادیان بزرگ، چ هشتم، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت)، مؤسسه فرهنگی طه و مرکز جهانی علوم اسلامی1385.

13.     جمعی از نویسندگان: نماز در سیمای خانواده، انتشارات انجمن اولیا و مربیان ، چاپ سوم 1381.

14.     جلال الدین محمد مولوی، مثنوی معنوی،3 جلد، تصحیح نیکلسون ،چاپ سوم،تهران، انتشارات مولی ،1363.

15.     چیتیک ویلیام: شأن شایان نیایش های شیعی، ترجمه غلامرضا مهردادی، نمایه، بی تا، بی جا،

16.     حافظ شمس الدین محمد: دیوان، محمد قزوینی و قاسم غنی، چاپ سوم، لوح محفوظ، تهران، 1381.

17.     حسینی ، جواد: دعا شاه کلید حل مشکلات ، نشریه کیهان ، 22/10/84.

18.     خرمشاهی بهاء الدین انصاری مسعود: پیام پیامبر مجموعه نامه ها و خطبهها، انتشارات جام، تهران، 1376.

19.     داوودی حسین: نجوای قلم(درآمدی بر پیشینه مناجات منثور فارسی) چاپ اول، امیر کبیر، تهران، 1380.

20.     راغب اصفهانی: المفردات فی غریب القرآن، به تحقیق محمد سید گیلانی، انتشارات،  مرتضویه، تهران، بی تا، ذیل واژه دعا.

21.     ربانی محمدحسین: جهان زیبایی یا راه بهشت ، ، تهران، انتشارات انجام کتاب، چاپ اول، بهار1382

22.     رضوان طلب: پرستش آگاهانه ، چاپ اول ، ستاد اقامه نماز، قم، 1374.

23.     رضی هاشم: آیین مهر تاریخ آیین راز آمیز میترایی در شرق و غرب از آغاز تا امروز، چ اول ،انتشارات حقیقت، 1381.

24.     رضی هاشم: ادیان بزرگ جهان، چ پنجم، انتشارات فروهر، تهران، 1360.

1. زرین کوب، عبدالحسین: سرنی ،چاپ سوم،انتشارات علمی ،تهران،1368.
2. زمانی کریم: بر لب دریای مثنوی معنوی، چاپ اول، نشر قطره، 1382.
3. زمانی کریم: میناگر عشق، شرح موضوعی مثنوی معنوی، نشر نی، تهران، 1382.

28.     زمردیان احمد: علی علیه السلام و کمیل، انشارات امیر کبیر، چ سوم، تهران، 1365.

29.     سعدی شیرازی: گلستان، تصحیح غلامحسین یوسفی، چ پنجم، خوارزمی، 1377.

1. سعیدی، گل بابا: فرهنگ اصطاحات عرفانی ابن عربی، چاپ دوم،  انتشارات شفیعی، تهران، 1384.

31.     سروش عبدالکریم: حدیث بندگی و دلبردگی، چ اول،  انتشارات صراط، تهران، 1375.

32.     شاهرخ،ارباب کیخسرو: زرتشت پیامبری که از نو باید شناخت،به کوشش فرزان کیانی،چاپ پنجم، جامی، تهران،1383.

33.     شریعتی علی: تاریخ ادیان، اکونومیست، تهران، 1352.

34.     شفیعی کدکنی محمدرضا ، مقدمه مختارنامه،1جلد، تهران،انتشارات توس،1358،

35.     شمیسا سیروس: انواع ادبی ، 1 جلد ، چاپ اول، انتشارات باغ آینه ، تهران ، 1370.

36.     شهرستانی سید علی: پژوهشی درباره اذان، ، ترجمه سید هادی حسینی، چاپ اول ،قم ،دلیل ها، 1385.

37.     شیمل آن ماری: من بادم و تو آتش، فریدون بدره ای، توس، تهران، 1377.چ

38.     صفا ذبیح الله: تاریخ ادبات ایران، خلاصه جلد 1 و 2، فردوس، 1379.

39.     عباسی محبوبه: خوشه های خوشرنگ شاخه های معرفت(نوشتاری پیرامون عرفان و نیایش حسینی)، نشریه رسالت، 82/7/8

40.     عبادزاده کرمانی محمد: تئوری هاواکتشافات علمی امروز در اشعارمولانا ،انتشارات اسلامی، تهران، 1363.

41.     عرب احمدی سعید رضا: از صورت تا معنا، گذاری بر اندیشه های عرفانی در خسرو وشیرین نظامی، ،چ اول، انتشارات اطلاعات تهران، 1384 .

42.     عطار نیشابوری فرید الدین: تذکره الاولیاء، تصحیح نیکلسون، انتشارات میلاد، تهران، 1376.

43.     عطار نیشابوری فریدالدین: ،مصیبت نامه ،به اهتمام دکتر نورانی وصال ، تهران، زوار، 1338.

44.     عطار نیشابوری فریدالدین: منطق الطیر، محمد رضا شفیعی کدکنی، انتشارات سخن، تهران، 1384.

45.     عطار نیشابوری فریدالدین: مختارنامه، محمد رضا شفیعی کدکنی، توس، تهران، 1358.

1. عطاری کرمانی عباس: عشق،عشق،... باز هم عشق(زندگی پر ماجرای مولوی)، نشر آسیم، تهران، 1383.
2. فاضلی قادر: فرهنگ موضوعی ادب فارسی، مصیبت نامه و مظهر العجایب، چاپ اول، 1374.
3. فاضلی قادر: اندیشه عطار، چاپ اول، طلایه، تهران، 1374.
4. فرشاد محسن: اندیشه های کوانتومی مولانا، پیوند علم و عرفان، انتشارات جامعه، تهران، 1380.
5. قشیری ابوالقاسم: ترجمه رساله قشیریه، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، چاپ دوم، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1361.
6. مجتهد شبستری محمد: پرواز در ابرهای ندانستن،ماهنامه کیان ،ش 52 ،1379.
7. محمدبن حسین بن خلف تبریزی،  برهان قاطع ،5 جلد، به اهتمام دکتر محمد معین ،چ دوم، ابن سینا تهران،  1342 ، ج 4.
8. محمود حقیقی کریم: عبادت عاشقانه، چاپ سوم، انتشارات حضور، قم، 1378.
9. مسعودی فر جلیل: معرفت شناسی مثنوی مولوی، آهنگ قلم، مشهد، 1382.
10. مشیدی جلیل: نگرشی بر اندیشه های مولوی، ، اراک، دانشگاه اراک، چاپ اول، 1384.
11. مصباح یزدی محمد تقی: بر درگاه دوست، عباس قاسمیان، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، تهران، 1376
12. مولانا جلال الدین محمد: کلیات شمس تبریزی، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، به کوشش اردوان بیاتی، انتشارات دوستان، تهران، 1380.
13. مولانا جلال الدین محمد: مثنوی معنوی، قوام الدین خرمشاهی، چاپ اول، انتشارات دوستان، 1375.
14. کاتوزیان محمد علی همایون: سعدی شاعر عشق و زندگی، چاپ اول، نشر مرکز، تهران، 1385.
15. کارل الکسیس:نیایش،1جلد، ترجمه دکترعلی شریعتی،شرکت انتشارات ،تهران،1339.

61.     کارگر محمدیاری، رحیم: نماز از دیدگاه دانشمندان و متفکران ، ستاد اقامه نماز ، چاپ اول زمستان 74.

62.     کارنگی دیل: آئین زندگی، مترجم م. آذین فر، چ چهارم،  انتشارات اسکندری، تهران، 1348،

63.     کرمانی محمد: دعا و نیایش(پژوهش پیرامون مسئله دعا و معرفی دعاهای مثنوی مولوی) چ اول، به نشر، آستان قدس رضوی، مشهد، 1383،

64.     کلینی رازی: اصول کافی، مترجم سید هاشم رسولی، دفتر نشر فرهنگ اهل بیت، تهران، ج 4.

65.     محمود حقیقی کریم: عبادت عاشقانه، چ اول، انتشارات حضور، 1374.

66.     مزداپور کتایون: سروش پیر مغان، یادنامه جمشیدسروشیان، چاپ اول ،ثریا، تهران،1381.

67.     مصباح یزدی محمد تقی: بر درگاه دوست، عباس قاسمیان، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، تهران، 1376.

1. مطهری، مرتضی: آشنایی با قرآن، چ سوم،  مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق، تهران، سال1382

69.     منسوب به امام جعفر صادق(ع) مینیاگر عشق،ص538 یا مصباح الشریعه، ترجمه و شرح حسن مصطفوی ،انجمن حکمت و فلسفه ایران،سال 1360.

70.     موسوی کلانتری دامغانی: جلوه های نیایش، چ اول، انتشارات پیام آزادی، تهران، 1378،

71.     ناس جان: تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت، چ 9، تهران، 1377.

72.     نظامی گنجوی ،خمسه ،تصحیح وحید دستگردی،3 جلد،  چ دوم، موسسه مطبوعاتی علمی، تهران، 1363،

1. نوریها حسنعلی: پرورش در پرتونیایش ، چاپ اول ، انتشارات دارالفکر، قم، 1372.
2. نوری، نظام الدین: جلوه علی(ع) در ادب فارسی، زهره، ساری، 1379.
3. واعظی نژاد، حسین ، طهارت روح  ، ستاد اقامه نماز ، ج 3 ، قم ، 1374.
4. هاشمی سید جواد: محمد راز آفرینش، ترجمه و شرح موضوعی صحیفه سجادیه، چاپ دوم، انتشارات ایات بینات، بی تا. قم
5. هجویری ابوالحسن علی بن عثمان جلابی: کشف المحجوب، تصحیح ژوکوفسکی، دوم، طهوری، تهران، 1371.
6. همایی، جلال الدین: فتون بلاغت ، صناعات ادبی، 2 جلد در یک جلد ، چاپ دوم ، توس ، تهران ، 1351.                                                                                                            فهرست مطالب

   چکیده..........

   مقدمه.........

    

    

   بخش  اول(نیایش و ستایش).......

   نیایش، ستایش و مترادفات آنها

   اقسام نیایش

   دین

    

   بخش دوم(دین اسلام ونیایش).........

    

    

   بخش سوم......... نیایش در شعر شاعران سبک عراقی

   طریقه شعر خراسانی و عراقی

   پیشینه نیایش های منظوم فارسی

   نوع ادبی مناجات

   نماز و نیایش در اشعار شاعران

   انواع درخواست ها

   بخش چهارم.........

    

موارد مرتبط

• در مورد حضرت مهدی (عج)
• تاثیر شخصیت پدر ومادر بر فرزندان
• دانلود رايگان نمونه سوالات پيام نور درس معادلات دیفرانسیل نيمسال اول 93-92
• دانلود رايگان نمونه سوالات پيام نور درس روش های محاسبات عددی,محاسبات عددی نيمسال اول 93-92
• دانلود رايگان نمونه سوالات پيام نور درس ریاضی عمومی 1 نيمسال اول 93-92
• دانلود رايگان نمونه سوالات پيام نور درس ریاضی 2,ریاضی عمومی 2,ریاضی کاربردی 1 نيمسال اول 93-92

کاربر گرامی، لطفاً توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظرات شما درباره ی این محصول در نظر گرفته شده است. در صورتی که سوالی در رابطه با این محصول دارید یا نیازمند مشاوره هستید، فقط از طریق تماس تلفنی با بخش مشاوره اقدام نمایید.

کاربر گرامی چنانچه تمایل دارید، نقد یا نظر شما به نام خودتان در سایت ثبت شود، لطفاً لاگین نمایید.