مقدمه

توتون از گياهان بومي دنياي جديد مي‌باشد. امروزه كشاورزان آمريكا حدود 3/1 محصول توتون دنيا را توليد مي‌كند. در ايران توتون نيز از گياهان قابل اهميت به شمار مي‌رود. استان‌هاي مهم كشت توتون عبارتند از: آذربايجان غربي، گيلان و مازندران.

توتون‌هايي كه در ايران كشت مي‌شوند، عبارتند از: 1) باسما (توتون تيپ شرقي) در اروميه، گرگان و مازندران، 2) ويرجينيا (توتون تيپ غربي) در مازندران، گيلان و گلستان، 3) بارلي (توتون تيپ غربي) در مازندران، گلستان و آذربايجان غربي.

توتون گياهي است از خانواده سولاناسه و جنس نيكوتيانا اين جنس 65 گونه دارد كه  دو گونه تاباكوم و روستيكا در كشاورزان اهميت دارد و هيچيك از اين دو گونه به صورت وحشي ديده نشده است.

توتون گياهي است اصلاً دائمي، ولي چون نمي‌تواند سرما و يخبندان را تحمل كند، به صورت يكساله مورد كشت قرار مي‌گيرد. چون توتون گياهي است اتوگام، و براي اصلاح آن از روش‌هايي مثل وارد كردن و سلكسيون و دورگ‌گيري استفاده مي‌شود. دورگ‌گيري در اصلاح توتون خيلي كاربرد دارد. دورگ‌گيري بين گونه‌اي به منظورهاي زيادي مثل انتقال صفت مقاومت به بيماري از ارقام وحشي به توتون معمولي نيكوتيانا تاباكوم به كار رفته است و در اين روش بيشتر از روش تلاقي برگشتي استفاده مي‌شود. 

اهداف اصلاحي توتون عبارتند از: ازدياد عملكرد، مقاومت به آفات و بيماري و كيفيت توتون.

ايجاد ارقام نر عقيم

مجري طرح فوق، جناب‌ آقاي مهندس عباسي است و اين طرح يك طرح چند ساله است. هدف از انجام اين طرح، اين است كه خود كشاورز نتواند بذر تهيه كند و با اين روش همه ساله مجبور مي‌شود بذر خالص را از شركت دخانيات (مراكز تحقيقاتي) تهيه نموده و با اين استراتژي برگ‌هاي توتون يكدست حاصل از يك رقم خالص به دخانيات تحويل داده مي‌شود.

براي اين منظور، همه ساله عمل تلاقي به روش مالشي را انجام مي‌دهند. روش اصلاحي در اين طرح تلاقي برگشتي مي‌باشد. براي تلاقي به روش باليني نياز به يك عدد قيچي، لاك قرمز رنگ، پنس، كارت، سم، پاكت و نخ مي‌باشد.

در تاريخ 10/5/84 به همراه افراد بخش، وارد مزرعه شديم و اقدام به اين عمل نموديم. 

روش كار به اين صورت است كه ابتدا بوته‌هاي مادري را انتخاب نموده و گل‌هاي كاملاً باز و كاملاً بسته را حذف كرده و باقي گل‌ها را با محلول سم (براي مقابله با شته و هليوتيس) سم‌پاشي نموده، سپس توسط پنس به آرامي گلبرگ را شكاف داده به طوري كه  به مادگي صدمه وارد نشود. سپس چند پرچم از پايه پدري كه قبلاٌ تهيه كرده‌ايم را آماده كرده و دانه‌هاي گرده را روي مادگي ماليده و سپس مادگي را به دورن گلبرگ‌ها برمي‌گردانيم. بعد از اينكه تمام اين كارها را براي همه گل‌ها انجام داديم، سپس با كمك لاك گل‌هايي را كه لقاح يافته‌اند، را علامت‌گذاري كرده جهت شناسايي گل‌هاي غيرتلاقي كه بعد از عمل تلاقي بوجود مي‌آيند، سپس نام پايه پدري و مادري تاريخ تلاقي و نام تلاقي دهنده را روي كارت نوشته و به گل‌آذين آويزان كرده، سپس پاكت را روي گل‌آذين كشيده و با نخ پايين آن را مي‌بنديم.