جهت استفاده بهتر از گوگل کروم استفاده نمایید.
مقاله : سلجوقیان
این مقاله با فرمت word و آماده پرینت می باشد
فهرست:
سلجوقيان كه بودند؟
قدرت نظامى سلجوقيان
اسارت امپراتور
نتيجه نبرد
مسجد جامع اردبيل يادگاري بي نظير از سلجوقيان
سلجوقيان و هنر
سفالگرى و فلزکارى
نگارگرى
سلجوقيان كه بودند؟
سلجوقيان شعبه اى از تركان غز بودند اين ايل كه از تركستان گذشته و وارد ماوراءالنهر شد درحقيقت گله بان و بيابانگرد بود. اما طى مدت بسياركوتاه با درهم كوبيدن قدرت غزنويان و ساير قدرتهاى ملوك الطوايفى، از تركستان در شرق تا سواحل مديترانه در غرب را به تصرف درآوردند.
سلجوقيان قبيلهاى از نژاد ترکان اُغوز بودند و نام خود را از سلجوق يکى از رؤساى خود گرفتند. آنها پس از گرايش به اسلام از اُغوزها جدا شدند و به خدمت سامانيان در آمدند و در حومهٔسمرقند سکنيٰگزيدند. سپس سلطان محمود غزنوى به سلجوقيان اجازهٔسکونت در منطقهٔخراسان را در اين اسکان نخستين هستهٔمرکزى سلطنت آنان را که در عرض نيم قرن امپراتورى منسجم ولى مستعجلى بود، تشکيل داد. اين امپراتورى بهتدريج گسترش يافت و شامل همهٔآسياى صغير نيز شد و تحولات نژادى و زبانى وسيعى در مناطق مختلف بهوجود آورد. از اين زمان به بعد ترکان سرتاسر آناتولى را گرفته و زبان و نژاد خود را تحميل نمودند. در منطقهٔآذربايجان نيز تحولاتى از اين دست صورت گرفت؛ اما مرکز ايران با جذب ترکان و ايرانى کردن آنها روش متفاوتى را در پيش گرفت.
سلجوقيان در سال ۴۳۱صاحب کل خراسان شدند و به طرف مرکز ايران روى آوردند و شهر رى و اصفهان را تصرف کردند. طغرل رهبر آنها در سال ۴۴۷وارد بغداد شد و از خليفه وقت لقب سلطان دريافت نمود و بازوى نظامى خلافت عباسى گرديد. سپس جانشين او الب ارسلان، آذربايجان، شمال بينالنهرين و سوريه را تصرف کرد و سپس بر امپراتور بيزانس غلبه نمود و راه نفوذ سلجوقيان به آناتولى گشوده شد. سپس ملکشاه پسر او، نظامالملک را که يکى از فرهيختگان ايرانى بود و سياستمدارى بزرگ و توانا و نماينده طبقهٔحاکم ايرانى و مشاور پدرش بهشمار مىآمد، به وزارت خود برگزيد.
ارکان امپراتورى سلجوقى عليرغم شکوه و جلال ظاهريش، سست و رو به نابودى بود. اين قوم صحرانشين فاقد مفهوم ملت و حکومت بودند و سرزمينهاى مفتوحه را ملک شخصى خانوادهٔخان مىپنداشتند.
تا زمان مرگ سنجر در سال ۵۵۲سلطنت سلجوقيان، در خراسان و ماوراءالنهر ادامه يافت. اين مناطق بعداً تحت سلطهٔيک سلسلهٔترک نژاد ديگر يعنى خوارزمشاهيان قرار گرفت. تا اينکه اين سلسله در مقابل تهاجم مغولان در سال ۶۱۶از پاى درآمد.
قدرت نظامى سلجوقيان
قدرت نظامى سلجوقيان در زمان آلپ ارسلان به اوج خود رسيد. او با سپاهى عظيم ابتدا با عبور از بين النهرين با نيروهاى فاطميان درگير شد و پس ازچند جنگ خونين آنها را كاملاً از سوريه، فلسطين و سپس مكه و مدينه بيرون كرد. اما انرژى سلاجقه بيش از آن بود كه متوقف شوند. بنابراين داخل قلمرو امپراتورى بيزانس به پيشروى پرداختند.
اسارت امپراتور
بيزانس كه در اين زمان داراى قدرتى قابل توجه شده بود براى نجات خود سپاهى عظيم به فرماندهى امپراتور «ديوژن رومانوس» بسيج كرد اين سپاه درغرب آسياى صغير در منطقه اى به نام ملازگرد روبه روى خود سپاه بزرگ آلپ ارسلان را ديد. نبردى سنگين بين دو سپاه درگرفت و درعين ناباورى سپاه رومانوس كاملاً منهدم شد.
به اين ترتيب رومانوس نيز اسير گشت و وسعت بيزانس به نصف كاهش يافت.
نتيجه نبرد
نبرد ملازگرد سبب ايجاد يك امپراتورى يكپارچه درايران، آسياى ميانه، ماوراءالنهر، شامات و عربستان و آسياى صغير شد و اين قدرت عظيم براى اولين بار دنياى مسيحيت را به فكر بسيج عليه مسلمانان انداخت. چرا كه بيزانس به عنوان كشور مقدس مسيحيت درخطر بود. مضافاً آنكه تركان شهرهاى مقدس مسيحيان نظير بيت المقدس (اورشليم) را نيز تسخير كرده بودند. به همين دليل مورخان نبرد ملازگرد را از دلايل آغاز جنگهاى صليبى مى دانند.
دومين اثر مهم نبرد، شمارش معكوس براى نابودى روم شرقى بود. اگرچه بيزانس تا ۴قرن بعد از نبرد ملازگرد نيز دوام آورد اما بشدت ضعيف گشت و از كليه محاسبات نظامى كنار گذاشته شد. سومين و مهمترين اثر نبرد ملازگرد بازشدن پاى تركان به آناتولى و آسياى صغير و تماس آنها با اروپاييان بود. اين تماس سبب شد تا آنها ۲قرن بعد به صورت برنامه ريزى شده و متوالى حملات گسترده اى را عليه جنوب و شرق اروپا آغاز كنند و در ۱۴۵۳قسطنطنيه را فتح كنند