مقاله : وظایف مدیران از نگاه امام علی

این مقاله با فرمت wordو آماده پرینت می باشد

آن‌ حضرت‌ در كنار تبيين‌ اصول‌ اساسی‌ مديريت‌، وظايفی‌ را نيز برای‌مديران‌ معلوم‌ كرده‌اند كه‌ توجّه‌ و عمل‌ به‌ آن‌ها موجب‌ كارآمدی‌ و موفقيت‌نظام‌ مديريتی‌ خواهد بود. مديران‌ و حاكمان‌ در هر زمان‌ و هر سازمانی‌ بدون‌توجّه‌ به‌ هدف‌ و گستردگی‌ كار و نوع‌ جامعه‌، وظايف‌ تقريباً مشابه‌ و يكسانی‌دارند كه‌ در اين‌ بخش‌ به‌ مواردی‌ از آن‌ها كه‌ برگرفته‌ از سخنان‌ و يا روش‌ وسيره عملی‌ امام‌ علی‌ (ع) است‌ پرداخته‌ می شود. اميد است‌ جامعه اسلامی‌ ما روزبه‌ روز در اجرای‌ آن‌ وظايف‌، گام‌های‌ مؤثرتری‌ در امر مديريت‌ اسلامی‌ بردارد.

1. برنامه‌ ريزی‌

امام‌ علی‌ (ع) می‌فرمايد:

هيچ‌ عقل‌ و درايتی‌ چون‌ عاقبت‌انديشی‌ نيست‌.

برنامه‌ريزی‌ به‌ معنای‌ پيش‌بينی‌ عمليات‌ با توجّه‌ به‌ منافع‌ انسانی‌ وغيرانسانی‌، برای‌ رسيدن‌ به‌ اهداف‌ از پيش‌ تعيين‌ شده‌ است‌؛ به‌ همين‌ سبب‌حضرت‌ می‌فرمايد:

دقت‌ و ظرافت‌ در برنامه‌ريزی‌، از وسيله‌ و امكانات‌ مهم‌تر است‌.

برنامه‌ريزی‌ نياز به‌ افق‌ ديد دور، روشن‌ و باز دارد كه‌ مستلزم‌ نگاهی‌جست‌وجوگر به‌ گذشته‌، نگاهی‌ عميق‌ به‌ اوضاع‌ حال‌، تعمقی‌ ژرف‌ در اطراف‌،و نگاهی‌ بس‌ دورانديش‌ به‌ آينده‌ است‌. وظيفه اصلی‌ هر مدير در تمام‌ سطوح‌،طراحی محيطی‌ است‌ كه‌ اعضا بتوانند در آن‌ به‌ صورت‌ گروهی فعاليت‌ كنند تابه‌ هدف‌ مشخص‌ برسند.

برنامه‌ريزی‌، آينده‌ را به‌ زمان‌ حال‌ می‌آورد؛ از اين‌ رو، می‌توانيد كاری‌درباره آن‌ انجام‌ دهيد. برای‌ دست‌ يافتن‌ به‌ هر هدفی‌، بايد پيش‌ از كوشش‌فيزيكی‌، تلاشی‌ ذهنی‌ (برنامه‌ريزی‌) انجام‌ شود؛ چرا كه‌ برنامه‌ريزی‌، شالوده مديريت‌ است‌. امام‌ علی‌ (ع) در اهميت‌ برنامه‌ريزی‌ پيش‌ از انجام‌ كارمی‌فرمايد:

كسی‌ كه‌ بدون‌ آگاهی‌ به‌ عمل‌ می‌پردازد، همچون‌ كسی‌ است‌ كه‌ ازبيراهه‌ می‌رود و چنين‌ شخصی‌ هر چه‌ جلوتر می‌رود، از سر منزل‌مقصود خويش‌ بيش‌تر فاصله‌ می‌گيرد و كسی‌ كه‌ از روی‌ آگاهی‌ وبرنامه‌ حركت‌ كند، مانند رونده در راه‌ِ آشكار است‌.

گفتنی‌ است‌ كه‌ پس‌ از گذشت‌ چهارده‌ قرن‌ از سخن‌ ماندگاراميرمؤمنان‌(ع)، در غرب‌ نيز همين‌ مطلب‌ مطرح‌ می‌شود و می‌گويند:

اگر مطمئن‌ نيستيد به‌ كجا می‌رويد، خطر رسيدن‌ به‌ جای‌ ديگر را باخود همراه‌ داريد.

بنابراين‌، آگاهی‌ و تدوين‌ اهداف‌ و برنامه‌ريزی‌، اولويت‌ خاصی دارند.پس‌ برای‌ انجام‌ هر عملياتی‌ در سازمان‌ لازم‌ است‌ پيش‌ از آن‌، برنامه‌ريزی‌به‌درستی‌ انجام‌ گيرد تا منابع‌ آن‌ تلف‌ نشوند و سازمان‌ بتواند با اثربخشی‌ وكارآيی‌ لازم‌، به‌ اهداف‌ خود دست‌ يابد. يكی‌ از متفكران‌ علم‌ مديريت‌ درترسيم‌ اهميت‌ و نقش‌ برنامه‌ريزی‌ می‌نويسد:

هر كاری‌ كه‌ مشكل‌تر است‌، برنامه‌ريزی‌ آن‌ واجب‌تر می‌نمايد.

هر چيز كه‌ به‌ فكر آيد، قابل‌ برنامه‌ريزی‌ است‌.

اگر مسؤوليت‌ برنامه‌ريزی را به‌ بيش‌ از يك‌ نفر بسپاريم‌، احتمال‌شكست‌ آن‌ بيش‌تر است‌.

مزايای‌ برنامه‌ريزی‌

ای‌ مالك‌، كارها را چنان‌ بر روزها تقسيم‌ كن‌ كه‌ روزانه‌ مطابق‌ برنامه‌،انجام‌ وظيفه‌ شود و امور بر اثر عدم‌ انضباط‌ و ترتيب‌، مختل‌ و آشفته‌نماند.

همان‌ گونه‌ كه‌ اشاره‌ شد، از اصول‌ اساسی‌ در مديريت‌، برنامه‌ريزی‌ است‌.افزون‌ بر اين‌، اين‌ اصل‌ برای‌ مسلمانان‌ فريضه‌ای‌ الاهی‌ نيز به‌ شمار می‌رود.بدبختانه‌ امروزه‌ در برخی‌ از نظام‌های‌ موجود اداری‌، چنين‌ اصلی‌ مهجورمانده‌ است‌؛ حال‌ آن‌ كه‌ اميرمؤمنان‌ علی‌(ع) درباره برنامه‌ريزی روزانه‌خطاب‌ به‌ مالك‌ اشتر می‌فرمايد:

كار هر روز را در همان‌ روز انجام‌ بده‌ كه‌ هر روز را كاری‌ مخصوص‌بدان‌ است‌.

امروزه‌ در برنامه زمانی‌ مديران‌ و امور سازمانی‌ آن‌ها چنين‌ دقتی‌ ديده‌نمی‌شود، زيرا به‌ جای‌ اين‌ كه‌ مديران‌ با برنامه‌ريزی‌ زمانی‌ دقيق‌ به‌ سراغ‌مشكلات‌، طرح‌ها و حوادث‌ بروند، مشكلات‌ و حوادث‌، برنامه زمانی‌ وتكاليف‌ مديران‌ را مشخص‌ می‌كنند و اين‌ مديريت‌ِ توأم‌ با هرج‌ و مرج‌،اسلامی‌ نيست‌. اكنون‌ به‌ بيان‌ مزايای‌ برنامه‌ريزی‌ می‌پردازيم‌:

1. احتمال‌ رسيدن‌ به‌ هدف‌ را بيش‌تر می‌كند.

2. بر روی‌ اهداف‌ تمركز ايجاد می‌كند.

3. عامل‌ هماهنگی‌ِ افزون‌تر است‌.

4. از فشارهای‌ روحی‌ در محيط‌ِ كار می‌كاهد.

5. به‌ كار، معنا و مفهوم‌ می‌بخشد.

6. اعتماد به‌ نفس‌ را در مديريت‌ افزايش‌ می‌دهد.

نكته ديگر اين‌ كه‌ غفلت‌ از برنامه‌ريزی‌، انجام‌ كارها از روی‌ شتاب‌ وبی‌تدبيری‌ را در پی‌ داشته‌ و نتيجه‌اش‌ شكست‌ است‌. امام‌ علی‌(ع) در خصوص‌تفكر پيش‌ از انجام‌ دادن‌ِ كارها فرمود:

انديشه پيش‌ از اجرای‌ كار، تو را از پشيمانی‌ در امان‌ می‌دارد.

 عوامل‌ شكست‌ برنامه‌ريزی‌ها

ـ به‌ كارگيری‌ افراد نامناسب‌:

تدبير پيران‌، بالاتر از شمشير جوانان‌ است‌.

در اجرای‌ هر عملياتی‌، افرادی‌ بايد به‌ كار گرفته‌ شوند كه‌ برای‌ آن‌ كارمناسب‌ باشند. استفاده‌ از افراد نالايق‌، هر برنامه‌ای‌ را با شكست‌ مواجه‌می‌سازد.

ـ عدم‌ آگاهی‌:

عدم‌ شناخت‌ درست‌ از منابع‌، توانايی‌ها و تغييرهای‌ محيطی‌، هر برنامه‌ای‌را با شكست‌ روبه‌رو می كند. حضرت‌ امير(ع) می‌فرمايد:

هيچ‌ حركتی‌ نيست‌ مگر آن‌ كه‌ به‌ شناخت‌ آن‌ محتاجی‌.

هر كس‌ كاری‌ را بدون‌ آگاهی‌ انجام‌ دهد، فساد آن‌ از اصلاحش‌ بيش‌تراست‌.

مديرانی‌ كه‌ با تحوّلات‌ محيط‌ ارتباط‌ مستمر ندارند، قادر به‌ تطبيق‌ نظام‌ باوضع‌ موجود نيستند كه‌ نتيجه‌ آن‌ نابودی‌ آن‌ نظام‌ خواهد بود.

• تاثیر شخصیت پدر ومادر بر فرزندان
• دانلود رايگان نمونه سوالات پيام نور درس معادلات دیفرانسیل نيمسال اول 93-92
• دانلود رايگان نمونه سوالات پيام نور درس روش های محاسبات عددی,محاسبات عددی نيمسال اول 93-92
• دانلود رايگان نمونه سوالات پيام نور درس ریاضی عمومی 1 نيمسال اول 93-92
• دانلود رايگان نمونه سوالات پيام نور درس ریاضی 2,ریاضی عمومی 2,ریاضی کاربردی 1 نيمسال اول 93-92
• دانلود رايگان نمونه سوالات پيام نور درس شیمی عمومی 1,شیمی1 نيمسال اول 93-92