جهت استفاده بهتر از گوگل کروم استفاده نمایید.
به نام خدا
موضوع : چند همسری تعداد زوجات
فهرست:
چند همسري مردان
اسلام وچند همسري
ادلّه فقهي بر جایز بودن چند همسري
فلسفه تعدّد زوجات در اسلام
اثرات ممنوعيت تعدد زوجات
اشكالات و معايب چند همسري
چند همسري مردان
تعدد زوجات يا چند همسري از جمله حقوقي است كه از يك سو امتيازی براي مرد و از سويديگر حقي براي زنان جامعه به شمار ميآيد.اقسام زناشويي از نظر تعدادجوامعانساني در طول تاريخ شاهد چهار نوع ازدواج بوده است كه دو نوع آن از بین رفته ودونوع ديگر آن مقبول ورايج شده است.
1. تك همسري: مطلوبترين وطبيعيترين شكلازدواج تك همسري است، چرا كه در آن هر يك از زن و شوهر احساسات، منافع معنويوبهرهمندي جنسي فرد مقابل را مختص خود ميداند وبا آن يكپارچگي، وحدت و انسجامخانواده حفظ ميشود. در قرآن كريم از خانواده های تك همسري حضرت آدم، حضرت موسي،حضرت نوح، حضرت لوط سخن به ميان آمده است.
2. چند همسري: اين نوع از ازدواج پساز تك همسري از مطلوبيت ورواج بيشتري در طول تاريخ برخوردار بوده است. بررسيهانشان ميدهد در ميان برخي ملّتها وآئينها از جمله اعراب، ايران، يونان وهمچنينيهوديان چند همسري وجود داشته است. چند همسري به دليل مصالحي كه در آن وجود داردمورد تاييد اسلام نيز واقع شد.
اسلام وچند همسري
اسلام در جامعهاي ظهور كردكه پديدۀ چند همسري بدون هيچ حدّ وشرطي رواج داشت. يك مرد ميتوانست با تعدادنامحدودي از زنان ازدواج كرده به دلخواه با آنان رفتار كند. با ظهور اسلام حقوق زنمحترم شمرده شد، ظلم وستم در مورد زنان وفرزندان تحريم گشت، هوسراني وزنبارهگريامري قبيح به شمار ميرفت وسنّت چند همسري دچار تحول اساسي شد. دين اسلام چند زنيرا برخلاف چند شوهري لغو نكرد چرا كه از طرفي با طبيعت انساني واز سويي با نيازجامعه سازگار بود. امّا آن را با شرايط ذيل وبه منظور جلوگيري از هوسراني مردانوتضييع حقوق زنان محدود كرد:
1. محدود به چهار زن
2. عدالت بين همسران
3. رعايت حقوق همسران از جمله مهريه و نفقه
بنابراين اسلام، قانون چندهمسري را تأسيس و اختراع نكرد بلكه آنچه را كه در برخي از جوامع وجود داشت باايجاد محدوديت در آن تأييد نمود.
ادلّه فقهي بر جایز بودن چند همسري
آياتقرآن كريم، سنت و سيرۀ معصومين (ع) بر مشروعيت و جواز چند همسري دلالت دارد. در چندآيه از قرآن موضوع چند همسري مطرح شده است.
« وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّاتُقْسِطُواْ فِى الْيَتَمَى فَانكِحُواْ مَا طَابَ لَكُم مِّنَ النِّسَآءِمَثْنَى وَثُلَثَ وَرُبَعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُواْ فَوَ حِدَةً أَوْمَا مَلَكَتْ أَيْمَنُكُمْ ذَ لِكَ أَدْنَى أَلَّا تَعُولُواْ»
و اگر دراجرای عدالت میان دختران یتیم بیمناکید، هرچه از زنان ]دیگر[ که شما را پسند افتاد،دو دو، سه سه ، چهار چهار، به زنی گیرید. پس اگر بیم دارید که به عدالت رفتارنکنید، به یک ]زن آزاد[ یا به آنچه ]از کنیزان[ مالک شده اید ]اکتفاء کنید[. این]خودداری [ نزدیکتر است تا به ستم گرایید ]وبیهوده عیال وار گردید[
همچنيندر روايات متعددي به چند زني تصريح شده است كه در برخي احكام ودر بعضي حكمت آن بيانشده است. در سيرۀ عملي پيامبر اكرم (ص) و چند تن از امامان معصوم نيز چند همسریوجود داشته است.
فلسفه تعدّد زوجات در اسلام
1.ازدياد فرزند. چنانچه درجامعهاي در مقطعي از زمان، ازدياد فرزند يك نياز عقلايي باشد، تعدد زوجات تنها راهحصول آن است، زيرا توانايي مرد در توليد مثل نامحدود بوده وتعداد فرزنداني كه يك زنميتواند در طول عمر خود به دنيا بياورد بسيار محدود است پس براي داشتن فرزندانزياد ناچار يك مرد ميبايست همسران متعددي را انتخاب نمايد.
2. محدود بودن دورهفرزند زايي زن
قوه توليد مثل در زنان به طور معمول در سن 50 سالگي خاموش ميشود،درحالي كه مردان تا 80 وگاه 100 سالگي ممكن است آمادگي توليد مثل را داشته باشد. دراين صورت حتی اگر سن مرد وزن هنگام ازدواج مساوي باشد، پس از آنكه زن 50 ساله شد،مرد نيروي توليد مثل را همچنان دارا خواهد بود واگر بخواهد داراي فرزند شود ويابايد همسر ديگري اختيار كند ويا از راه نامشروع به اين كار اقدام نمايد. بديهي استكه تنها راه از نظر اسلام انتخاب همسر ديگر است.
3. نازايي زن
برخيانديشمندان نازايي زن يا بيماري كه مانع آميزش جنسي شود وهمچنين وجود عادت ماهانهزن را سه عامل مهم در گرايش مرد به همسر ديگر دانستهاند. تمايل زن و مرد به داشتنفرزند در صورتي كه زن قادر به باروري نباشد وعلاقه زوجين مانع طلاق شود موجب شدهاست كه مرد خانواده با رضايت و حتي تشويق همسر اقدام به ازدواج مجدد نمايد.
4. فزوني تعداد زنان آماده ازدواج بر مردان
مهمترين عامل پيدايش تعدد زوجات در طولتاريخ و اصليترين علّت جواز آن از نگاه اسلام فزوني عدد زنان آماده ازدواج برمردان آماده ازدواج است. اين مسئله دو علت اساسي دارد:
الف) دورۀ بلوغ دخترانقبل از دورۀ بلوغ پسران است در نتيجه در يك محدوده سنّي دختران بالغ بيش از پسرانبالغ است. مثلاً در ميان دختران و پسران 10 تا 20 ساله همۀ دختران بالغ و آمادهازدواج بوده و تقريباً نصف تعداد پسران بالغ خواهند بود.
ب) به واسطه اينكهاغلب كارهاي سنگين و خطرناك اجتماع به عهده مردان است و نيز تلفات مردان در جنگ بيشاز زنان است و همچنين مقاومت مردان در برابر ناملايمات جسمي نسبت به زنان كمتر استهمواره تعداد زنان در سنين بالا بيش از مردان خواهد بود.
بنابراين در صورت اكتفاكردن مردان به تك همسري گروهي از زنان از حق ازدواج محروم خواهند بود. حال آن كه بهطور قطع نياز زنان به تشكيل خانواده بيش از مردان است.
راه حلّي كه اسلام برايتأمين حقوق اين گروه از زنان ارائه ميدهد جواز ازدواج آنان با مردان همسرداري استكه توانايي مالي و شرايط اخلاقي و قانوني چند همسري را دارند امّا راهحلّي كه غربارائه ميكند تك همسري همه مردان و جواز روابط نامشروع اين عده از زنان است. آمارفساد و فحشا در غرب و همچنين تصريح برخي انديشمندان غربي از جمله برتراندراسل شاهدگويايي بر اين مدعاست. چنانچه شوپنهاور و گوستاو لوبون نيز از ممنوعيت تعدد زوجاتدر غرب و به خاطر آثار سوء آن انتقاد كردهاند.