جهت استفاده بهتر از گوگل کروم استفاده نمایید.
تعاریف و اصلاحات
تعریف مال:
چیزی که قابل تملک، مبادله و ارزش باشد اصطلاحاً مال گفته می شود. به موجب آیین نامه اموال دولتی: «کلیه اموال منقولی که در تصرف مالکانه وزارتخانه یا موسسه دولتی بوده یا به نحوی از انحا به تصرف مالکانه آنها درآید، به عنوان اموال دولتی محسوب می شود.»
اموال غیر منقول:
اموالی که غیرقابل حمل و انتقال باشد، به نحوی که حمل و جابجایی آن موجب خرابی آن مال گردد اموال غیرمنقول نامیده می شود. مانند ساختمان، پل، کارخانه و...
اموال منقول:
اموالی که نقل آن از محلی به محل دیگر بدون اینکه لطمه ای به آن وارد آید امکان پذیر ، در ردیف منقول قرار می یگرد.
به موجب همین آیین نامه اموال منقول به دو نوع تقسیم می شود:
الف- اموال مصرفی: شامل اموالی است که بر اثر استفاده جزیی یا کلی از بین می روند مانند مواد مصرفی، خوردنی و...
ب- اموال غیرمصرفی: شامل اموالی است که بدون تغییر محسوس و از دست دادن مشخصات اصلی بتوان آن را مکرر مورد استفاده قرار داد.
اموالی که به علت کمی قیمت ارزش نگاهداری حساب اموالی نداشته باشد، مانند مصالح و لوازم یدکی اتومبیل در ردیف اموال «در حکم مصرفی» محسوب می شود. اموال در حکم مصرفی اغلب با اموال دیگر غیر از خود مورد استفاده قرار می گیرند. مانند لوازم یدکی.
طبق قانون محاسبات عمومی کشور محل نگاهداری اسناد اموال دولتی، اداره کل اموال دولتی وزارت امور اقتصادی و دارایی می باشد و کلیه ی عملیات مربوط به ثبت اموال منقول دولت به چهارده طبقه تقسیم می شود که در 21 فرم باید منعکس گردد.
ذیحساب و وظایف آن
ذیحساب ماموری است که به موجب حکم وزارت امور اقتصادی و دارایی به منظور اعمال نظارت و تامین هماهنگی لازم در اجرای مقررات مالی و محاسباتی در وزارتخانه ها یا مؤسسات و شرکتهای دولتی و دستگاههای اجرایی محلی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی به این سمت منصوب می شود. اهم وظایف ذیحساب در ارتباط با اموال به شرح زیر است:
- نظارت بر امور مالی و محاسباتی و نگاهداری و تنظیم حسابها طبق قانون و ضوابط و مقررات مربوط و صحت و سلامت آنها
- نظارت بر حفظ اسناد و دفاتر مالی
- نگاهداری حساب اموال دولتی و نظارت بر اموال مذکور.
جمعدار اموال و وظایف آن
به موجب ماده ی 34 قانون محاسبات عمومی مصوب شهریور 1366 اصطلاح «جمعدار» به «امین اموال» تغییر نام پیدا کرده است طبق این قانون «امین اموال» ماموری است که از بین مستخدمین واجد صلاحیت و امانت دار با حکم وزارتخانه یا مؤسسه ی مربوط به این سمت منصوب می گردد و مسئولیت حراست و تحویل و تنظیم حسابهای اموال و اوراقی که در حکم وجه نقد است و کالاهای تحت ابواب جمعی به عهده ی او واگذار می شود.
اهم وظایف امین اموال به شرح زیر است:
- اختصاص شماره برچسب به اموال غیرمصرفی
- تنظیم و نگاهداری حساب اموال، صورت حساب اموال رسیده و فرستاده
- ثبت مشخصات اموال در دفاتر مربوط
- صورت برداری از اموال هر اطاق و تحویل آن به مسئول واحد مربوط.
بودجه و اعتبار
بودجه کل کشور برنامه مالی دولت برای یک سال مالی است که در آن درآمدها و سایر منابع اعتبار و برآورد هزینه ها پیش بینی می شود و به هدفهای دولت در اجرای برنامه های مالی تحقق می بخشد. بودجه ی هر سازمان نیز شامل پیش بینی درآمدها و هزینه های مربوط به یک سال مالی آن سازمان است و از سه قسمت به شرح زیر تشکیل می شود:
- بودجه عمومی دولت
- بودجه ی شرکتهای دولتی و بانکها
- بودجه ی مؤسساتی که تحت عنوانی غیر از عناوین فوق در بودجه ی کل کشور منظور می شود.
اعتبار عبارت از مبلغی است که برای مصرف یا مصارف معین به منظور نیل به اهداف و اجرای برنامه ها به تصویب می رسد.
پیش پرداخت و علی الحساب
پیش پرداخت عبارت است از پرداختی که از محل اعتبار مربوط، طبق احکام و مقررات و قراردادها پیش از انجام تعهد صورت می گیرد.
علی الحساب عبارت است از پرداختی که به منظور ادای قسمتی از تعهد با رعایت مقررات صورت می گیرد.
تنخواه گردان پرداخت
به موجب ماده 27 محاسبات عمومی مصوب 1/6/1366، تنخواه گردان عبارت است از وجهی که از محل تنخواه گردان حسابداری از طرف ذیحساب پس از تایید وزیر یا رئیس مؤسسه و یا مقامات مجاز از طرف آنها برای انجام پاره ای هزینه ها در اختیار واحدها و یا مامورینی که به موجب این قانون و آیین نامه های اجرایی آن مجاز به دریافت تنخواه گردان هستند، قرار می گیرد.
کارپرداز و وظایف آن
کارپرداز ماموری است که از بین مستخدمین واجد صلاحیت دستگاه ذیربط به این سمت منصوب می شود و نسبت به خرید و تدارک کالا و خدمات مورد نیاز طبق دستور مقامات مجاز با رعایت مقررات اقدام می کند.
انواع خریدها
1- خریدهای برنامه ریزی شده:.
این نوع خریدها معمولاً در آغاز هر سال بر اساس برنامه های پیش بینی شده انجام می شود. در واحدهای تولیدی و صنعتی، برنامه ی خرید بر اساس میزان تولید و با همکاری واحد کارپردازی یا تدارکات، امور مالی، دفتر طرح و برنامه و تولید و سایر واحدهای مرتبط تدوین می گردد.
در مؤسسات غیر انتفاعی مانند وزارتخانه ها و مؤسسات خدماتی برنامه ی خرید شامل کالاهای اساسی می باشد که با وظایف مستمر و دائمی مؤسسه ارتباط دارد. در خردیهای برنامه ریزی شده مراحل زیر طی می شود:
- درخواست کننده کالا با تکمیل فرم «اعلام نیازمندیها» احتیاجات خود را به واحد سفارشات یا واحد تدارکات اعلام می دارد.
- فرم مزبور پس از تایید موجودی انبار و تایید انباردار، در پرونده مربوط به «اعلام نیازمندیها» در واحد سفارشات یا واحد تدارکات بایگانی می گردد و با توجه به الویتها نسبت به تنظیم برنامه خرید اقدام به سفارش آن می شود فرم «اعلام نیازمندیها» در سه نسخه تهیه و به شرح زیر توزیع و نگهداری می شود:
- نسخه اول و دوم در پرونده اعلام نیازمندیها جهت اقدام در واحد سفارشات نگهداری می شود.
- نسخه سوم به بایگانی واحد درخواست کننده ارسال می گردد.
پس از انجام سفارش، نسخه دوم نیز جهت اطلاع از جریان سفارش به واحد درخواست کننده ارسال می گردد.