امتیاز : -11

مروري بر هنر نمد مالي در استان فارس

مقدمه

گرچه قدمت صنايع دستي را بايد همزاد با حيات بشر برشمرد، اما نوع آن در هر جامعه و قومي و به اقتضاي شرايط، زمان و مكان خاص آن منطقه شكلي مخصوص به خود گرفته و گوشه‌هايي از فرهنگ و هويت اهالي آن منطقه را بازگو مي‌كند.

استان فارس در پهنه ايران اسلامي را همگان مي‌شناسند، سرزميني كه با تمدن بزرگ و فرهنگ ساز پارسه و پارس در دنيا سرآغاز و منشا تحولات عظيمي در بخش هاي مختلف به شمار مي‌آيد.

اين‌سرزمين كهن كه قدمت آن بالغ بر چند هزار سال تخمين زده مي‌شود،به تبع تاريخ بزرگي كه دارد، داراي سابقه طولاني و البته انواعي منحصر به فرد از صنايع‌دستي است.

هنرمندان صنايع‌دستي استان‌فارس نيز همانندديگر نقاط ايران و جهان با سوز دل و آه جان، دستانشان را در قوام‌بخشي هنر اصيل ايرانيان به كار گرفته و مي گيرند و سهم قابل توجهي از توليد، عرضه و معرفي صنايع دستي را به خود اختصاص داده‌اند.

شمارش انواع رشته‌هاي موجود صنايع‌دستي در استان فارس، بالغ بر يكصد رشته مختلف ومتنوع را پيش‌روي شما قرارمي‌دهد كه‌اين خود وصرفنظر ازكيفيت، نشانگر اهميت و جايگاه استان فارس در عرصه صنايع دستي است.

درباب كيفيت نيز اگربخواهيم قضاوت‌را به‌جهانگردان ايراني‌وخارجي بگذاريم، همواره بر اصالت هنر و كيفيت منحصربه فرد صنايع دستي در استان فارس اذعان دارند.

خاتم،معرق، منبت،سفالگري، مشبك چوب،جاجيم بافي، كاشي هفت‌رنگ، مينياتور، سرمه دوزي، نمد مالي و كلاه‌نمدي، مسگري، زريبافي، تذهيب، طلاسازي، سراميك، حصيربافي، شيشه‌گيري فوتي، چاقوسازي، ضريح‌سازي ، ميناكاري وخراطي تنها بخش بسيار اندكي از دهها رشته صنايع دستي در استان‌فارس به شمار مي‌رود كه‌البته برخي از آنها بنا به دلايلي در حال منسوخ شدن هستند.

گذري كوتاه بر كارگاههاي صنايع‌دستي ونمايشگاههاي اين‌رشته در نقاط مختلف استان فارس انواع رشته‌هاي گوناگون ديگري مانند صحافي، چله كشي، قلاب بافي، عروسك محلي، گبه بافي، گچ بري، نازك كاري، حجم‌سازي چوب، سياه چادر بافي، منجوق‌دوزي، رودوزي‌هاي سنتي، نازك كاري، سنگ تراشي، چنته، گيوه دوزي وگيوه بافي را مي‌بينيد كه هم اكنون به صورت فعال و نيمه‌فعال در اين سرزمين رونق دارند.  در اين مقاله ما سعي داريم به طور گذرا بر هنر نمد مالي در اين خطه بپردازيم.

هنر نمد مالي

کهن ترین شیوه وروش فراهم سازی زیرانداز که تاکنون شناخته شده نمدمالی است

 

آب :

 

تصویر شماره (10) : آب جاری و مایه حیات

 آب مایعی است بی رنگ  و بی بو و اندکی قابل تراکم مرکب از اکسیژن و هیدروژن که در طبیعت به وفور موجود است . مواد داخل در آب را بر دو گونه اصلی زیر میتوان تقسیم نمود:

الف: سختی ها که بوسیله تصفیه فیزیکی از آن جدا می گردد .

ب: مواد معدنی ترکیب شده با آب مانند کلسیم ٬ منیزیم ٬ پتاسیم. آب را در طبیعت به دو نوع کلی می توان یافت :

1 - آب های سطحی : که در سطح زمین یا به فاصله کم از آن در زیر زمین موجود است . مانند آب رود خانه ٬ جویبار ٬ در یاچه ٬ چاه های دستی و کم عمق

2 – آب های زیر زمینی : این آب ها  در داخل سطوح زمین نفوذ کرده در  طبقات غبر قابل نفوذ جمع می گردد و سرانجام قسمتی از آ ن به روش های گوناگون از جمله حفر چاه ها به سطح زمین هدایت شده مورد بهره برداری قرار می گیرد . آ ب هایی که علاوه بر سایر مصارف در رنگرزی الیاف ٬ پنبه٬ پشم ٬ ابریشم و نیز شستشوی الیاف و ساخت نمد مورد استفاده است در طبیعت بگونه های زیر یافت می گردد :

   1 - آب رودخانه

   2- آب قنات 

   3 - آب چاه های عمیق٬ نیمه عمیق

     4 - آب چاههای دستی

   5 - آب لوله کشی شهرها

   6 - آب های موجود در پایاب ها ٬ آب انبار ها ٬ حوض ها ٬ استخر ها ومنابع دستی وصنعتی و کار خانه ای ٬ که بهتر از همه انها ٬ آب لوله کشی شهری به لحاظ آزمایش مکرر و گرفتن سختی از آب ٬ مناسب به نظر  می رسد و می توان از آن آب به راحتی در نمد مالی استفاده کرد .

3 -رنگرزی مواد اولیه (پشم )جهت ایجاد نقش در نمد :

رنگ با چشم دیده می شود و  با احساس درک می گردد  و عقل آن را احساس در یافت داشته ٬ مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد . رنگها در زندگی معنوی و عاطفی  انسانها نیز تاثیرات غیر قابل انکار دارند و چه بسا منظره ای با رنگ های متفاوت تاثیرات  مختلف بر بیننده می گذارد به طور مثال هوای آفتابی با اشعه طلایین خورشید انسان را شاد می کند و بلعکس هوای بارانی و هوای مرطوب  و تاریک باهمان منظره غم فزا است .

رنگ از جهات گوناگون دارای انواع است :

الف:ازلحاظ شیمیایی بردو گونه است :1- رنگ های معدنی 2-رنگ های آلی

ب : از لحاظ سر منشاء بر دونوع است : 1- رنگ های طبیعی  2-رنگ های شیمیایی (مصنوعی )

پ:از جهت اصلی و ترکیبی به گونه های متعدد است از جمله است :

1 - رنگ های اصلی : (آبی ٬ زرد٬ قرمز)

 

 

 2 - رنگ های ثانویه : ( سبز ٬نارنجی و بنفش )

 

 

 3 - رنگ های درجه سوم : (زرد و نارنجی ٬نارنجی و قرمز ٬قرمز بنفش ٬بنفش آبی ٬آبی سبز ٬ سبز زرد)

 

اما رنگ های مورد مصرف نمد ها ٬ معمولا همان رنگ های اصلی یعنی زرد و آبی و قرمز است . و در کنار آن از رنگ های طبیعی خود پشم نیز بهره کافی گرفته می شود مانند رنگ سفید و سیاه و قهوه ای که اصطلاحا پشم خود  رنگ  گفته می شود .

رنگرزی  بین نمد مالان بسیار ساده انجام می گیرد ابتدا آب را گرم می کند و سپس مقداری رنگ شیمیایی (رنگ های اسیدی )که امروزه در بازار به وفور پیدا می شود را در مقدار کمی آب حل می کند و به آب داغ روی اجاق اضافه می کند و پس از هم زدند اضافه نمودن مقدار زاج سفید پشم را به محلول آب و رنگ فرو می برند هر از گاهی محتویات پاتیل را هم می زنند تا رنگ به همه پشم نفوذ کند و بعد از ساعتی پشم را بیرون آورده و شستشو می دهند و خشک می کنند .

  گزارش تخلف  |  افزودن به فایل های من | amirali | تاریخ ارسال : 04 /11 /1393

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.