امتیاز : 5

نماد : 

نماد ( كه مظهر سمبل تير ناميده مي شود ) نشانه اي است كه نشانگر يك انديشه ، شيء يا مفهوم ، چگونگي و جز اينها مي تواند باشد نماد مي تواند يك شيء مادي باشد كه شكلش به طور طبيعي يا بر پاية قرارداد يا چيزي كه به آن اشاره مي كند پيوند داشته باشد . براي نمونه فروهر نماد مزدا پرستي است . نماد در اصطلاح روانشناسي تحليلينوعي شبيه ساخته ليبيدو است صورتي ذهني كه هم مي تواند ليبيدو  را به همان اندازة‌قبلي سازد و هم اينكه آن را در قالب متفاوت از صورت اوليه خود به جريان اندازد . اما شكل گير ي، نمادها يك روند آگاهانه نيست بلكه برعكس از راه مكاشفه و يا مشهود از دل  ناخودآگاه توليد و بيرون داده مي شود . اغلب اوقات نمادها به طور مستقيم از رويا نتيجه مي شوند يا از آنها تأثير مي پذيرد كه اين گونه نمادها پر از انرژي رواني وداراي نفوذي ؟؟ و مقاومت ناپذير هستند .

معماري نمادين :

 معماري نمادين ، معماري گسترده اي است كه ما مسجد را به عنوان شاخصي در اين نوع معماري مورد بحث و بررسي قرار مي دهيم :

مساجد اسلامي در سرزمين ايران، مثل همة ممالك اسلامي ، جلوه اي از زيبايي هاي بصري و نمونة‌بارزي از تلفيق و ارتباط فرم هاي نمادين با باورهاي عميق اعتقادي است . اشكال الگويي وارتباطات سمبوليك در تمامي جوانب و نماهايشان بوضوح ديده ميشود. « اساساً هنرهاي ديني ، به خصوص مساجد اسلامي در يك امر مشتركند و آن جنبة سمبوليك آنهاست ، زيرا در همة اين هنرها ، جهان سايه اي از حقيقت و مرتبتي متعالي از آن است . از اينجا در هنرها هرگز قيد به طبيعت كه در مرتبة سايه است وجود ندارد . به همين جهت هر سمبولي، حقيتي است ماوراء اين جهان پيدا ميكند . سمبول ها اينجا در مقام ديداري است كه از مرتبة‌خويش نزول كرده است تا بيان معاني متعالي كند . اين معاني جز با اين سمبول ها و تشبيهات به بيان نمي آيند ، هم چنان كه قرآن و ديگر كتب ديني براي بيان حقايق معنوي ، به زبان رمز و اشاره سخن مي گويند .»

 در معماري مساجد نيز ، نقوش گچبري‌ها، آجر كاري ها و كاشيكاري ها بر مبناي معناي سمبوليك هريك از آنها و حس پويايي زيباپسندي مذهبي مردمان انتخاب مي شوند . ختايي ها ، اسليمي ها و ديگر نقوش كاشيكاري كه با رنگ هاي ملايم و تضادهاي دلنشين كنار هم در لابلاي هم ميخزند ، چشم را به منحني هاي بيكران به هم بافته شان به مسيرهاي بي انتهاي مأمني نامعلوم و بهشتي گم شده سوق مي دهند .

 بيشترين قسمت سطوح كاشيكاري به رنگ هاي سردي چون زنگاري ها ، فيروزه اي‌ها و لاجوردي ها تعلق دارد . لاجوردي ها و رنگ هاي آبي خام ، عمق دارند كه آدمي را به بي نهايت و به جهاني خيالي و  دست نيافتني مي برند . آبي گستردگي و وسعت آسمان صاف را به ياد مي آورد . نشانة‌صلح است و بهجهت و فرحناكي و رنگ هاي بي گناهي ، نور آبي، كساني را كه بيقرارند ، آرام مي كند . آبي همواره متوجه درون است و جنبه هاي گوناگون روح آدمي را نشان مي دهد ، در فكر و روح او داخل مي شود و با روان او پيوند مي خورد . آبي معني ايمان مي دهد و اشاره اي است به فضايي لايتناهي و روح .براي مردم مشرق زمين ، آبي سمبل جاودانگي است . وقتي به تاريكي تيرگي ميگرايد ، معني و هم ، بيم و غم و اندوه يا مرگ و فنا به خود مي گيرد . مردمان آيين پرداز باستان ، به قداست فيروزه اي معتقد بودند . به زعم آنها ، فيروزه سوي چشم را زياد مي كرد . رنگ رويش و تعالي بود ، نازايي و بي باري را از بين مي برد ، عزت و سلامت نفس مي آورد ، و نقشي داشت در چيرگي نور بر ظلمت 

 لاجورد رنگ عالم مثال است ، حكمت عالية عالم علوي است . تماشاي اين رنگ ، تماشاي وسعت دورن است ، رسيدن به شعور رازناك و شهود متعالي است . آبي لاجورد، هسته تمثيل مراقبه ومشاهده است .بيانگر بيكرانگي آسمان آرام وتفكر برانگيز سحرگاهان صاف و صيمي است .

در زمينة كاشيكاري ، اين رنگ به نهايت گويايي مي رسد و همچون سينة‌فراخ لاجور دين سپهر ، تماميت فضاي ميان نقش ها را مي آكند و نقوش زير زرد و نارنجي در ميانة آن ، بسان ستارگاني در آسمان بيكرانة شب هنگام ، مي درخشند و به هم پيوستن اين ستارگان روشن به طريق مسيرها و خطوط باريك با رنگ هاي شاد و روشن ، جريان و تموج بي دريغ چشمة نوري است كه در چرخش ها و دوران هاي بي پايان ، همچون آوندهاي جاري درخت زندگي ، به برگ هاي منتزع و ختايي هاي رنگين مي رسند كه گونه هاي متنوع هركدام ، به منزلة ورق هاي سبز دفتر هستي است كه چشمه هاي سرزمين نگاه را به ضيافت سفرة‌قداست مي خواند . 

 

  گزارش تخلف  |  افزودن به فایل های من | enavid | تاریخ ارسال : 13 /11 /1393

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.