امتیاز : -4

فهرست

 

امام خمينى و ميراث حكمت عرفانى اسلام
خاستگاه و تحصيلات
حائرى در سال 1921 به قم دعوت شد
آثار و تاثيرپذيريها
آیت الله  خمينى بيشتر شيفته تفاسير و شروح عقلى و استدلالى
اولين رساله عرفانى آیت الله  خمينى
تركيب و تلفيق
مسلمانى كه بر آیت الله  خمينى تاثير گذارده‏اند
علوم اسلامى
آیت الله  خمينى در مصباح الهدايه
در بخش پايانى مصباح الهدايه
روش و طريقت امام خمينى
نظرات خمينى درباره فلسفه
خاتمه
پى‏نوشت

 

 

 

آفتاب - فرهنگ و انديشه: بايد تاكيد كرد كه علاقه امام خمينى به فلسفه عرفانى اسلامى در مراحل اوليه دوران تحصيلش، نه چيزى بديع است و نه امرى احساسى. با اين‏كه منابع مربوط در دسترسند، پيش از اين، هيچ محققى به تحليل منظم نظرات عرفانى و مابعدالطبيعى امام خمينى نپرداخته است. آنچه در پى مى‏آيد كوششى است در جهت اداى حق اين جنبه از ميراث امام خمينى .
تركيب و تلفيق
فهرست[اسامى] متفكران مسلمانى كه بر آیت الله  خمينى تاثير گذارده‏اند آموزنده است. چراكه لايه‏هاى اصلى‏اى را كه گفتار امام خمينى را در مصباح الهداية مى‏سازند نشان مى‏دهد. اين فهرست‏شاهدى است‏بر شيفتگى و مجذوبيت او نسبت‏به نظريات مابعدالطبيعى و جهان‏شناختى كه ريشه در آراء و نظريات ابن‏عربى دارند و سپس در راستاى تفاسير و شروح عقلى و استدلالى قونوى توسعه و تكامل يافته و به توسط مكتب وجودى جاودانه گشته‏اند.
اما آیت الله  خمينى جوان به خوبى دريافت كه جهان‏نگرى اين متفكران بر پاره‏اى از انگاره‏هاى قديم‏تر، از جمله انگاره‏هايى كه پيش از ظهور اسلام پديد آمده‏اند، مبتنى گشته است. بنابراين، وى به متونى روى آورد كه در آنها اين انگاره‏هاى قديم تر به صورتى تعبير مى‏شدند كه احساس مى‏كرد مناسب با اهدافش هستند.
 از لحاظ نظرى، آیت الله  خمينى آمادگى پذيرش نظريات غيراسلامى را داشت; البته به شرط آن‏كه مورد تاييد سنت كه افكار او از چارچوب آن تراوش مى‏كرد مى‏بودند.
 در عين حال، وى نسبت‏به محدوديتهاى نگرشهاى كفرآميز و، در نتيجه، ناقص و نارس که مزين به وحى توحيدى نبودند، آگاه بود.
 بنابراين، وى هميشه در جستجوى راهى جهت تقويت‏ساختار نظرى نوافلاطونيان به وسيله چارچوب سنت اسلامى برمى‏آمد تا  تركيبى، از صدورگرايى فلسفى و وحى دينى خلق كند.
اين بعد دينى، دست‏كم در كتاب مصباح الهدايه در سه رشته اصلى علوم اسلامى: مجموعه حكمت‏سنتى ماثور يعنى قرآن و حديث‏شيعى نظريه شيعى امامت، و ميراث عرفان اسلامى (يعنى مكتب عرفان ايرانى با يك نگرش وجودى شاخص) نشان داده شده است.

مطمئنا، بعضى از منابع و مراجع ديگر ابن‏سينا و صوفيان ايرانى پيشين همچون [خواجه عبدالله] انصارى و [ملاى] رومى به صورت مبهم در پس زمينه نمودار مى‏شوند، اما ظاهرا اينان فقط نقشهاى دست دوم را در طرح كلى ايفا مى‏نمايند.
علوم سنتى مسلمانان به علاوه تحقيقات نظرى مابعدالطبيعى و الهى طرفداران عرفان، كه هميشه استدلالهاى خويش را به زبان وحى اسلامى بيان داشته‏اند، آیت الله  خمينى را قادر ساخت كه بى‏شخصيت‏بودن وحشتناك مفهوم نوافلاطونى «واحد» (علت اولى) را تعديل نموده، خداى توحيد اسلامى را جايگزين آن كند; ذات واجد صفات و خصوصيات شخصى‏اى كه در قرآن و حديث‏به آن نسبت داده شده است.

آیت الله  خمينى، با به صحنه آوردن مفاهيم جاافتاده اى كه بسيارى از نسلهاى متفكران عرفانى و عالمان ربانى اسلام،ساخته و پرداخته بودند، همانند بسيارى از علماى سلف به دنبال غلبه بر مشكلات هميشگى ناشى از تعالى و ضرورت موجود مطلق و ظهور زمانى و مكانى آن در شالوده مادى كه به ظهور عالم شهادت منجر مى‏شود است.
آیت الله   خمينى چنين استدلال مى‏كند:
گفته شده است وجود ممكن است از طريق ظهور احدى غيب كه در آن تمامى اسماء و صفات [الهى] محوند، ظاهر شود. اين چنين تجلى‏اى توسط (اسم‏مستاثر) و هفتادوسومين حرف اسم اعظم رخ مى‏دهد.
لذا اين مقام، مقام بشرط لائيه است. در اين مقام او اسمى دارد، هرچند در علم غيب اوست. و اين همان تجلى غيبى احدى است كه به واسطه فيض اقدس رخ مى‏دهد و اما ذات [الهى] من حيث هى در هيچ‏كدام از مرائى [عالم] ظاهر نمى‏شود و هيچ‏يك از سالكان در ميان اهل‏الله و صاحبدلان و اولياءالله را توان مشاهده آن نمى‏باشد.
 اين مقام غيب است، اما به معناى غيب احدى است كه نه اسم دارد و نه اشاره به او مى‏شود و نه كسى طمع آن مقام را دارد.
[به گفته شاعر]: «عنقا شكار كس نشود دام بازگير» لكن خداوند ممكن است‏به صورتى متجلى شود كه حقايق تمامى صفات و اسماء را در برگيرد.

 

  گزارش تخلف  |  افزودن به فایل های من | mjavad2525 | تاریخ ارسال : 21 /11 /1393

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.