توضیح :
عنوان
مقاله اسناد ملی
فهرست مطالب
مقدمه : 1
اهداف و وظايف : 2
شناسایی و فراهم آوری اسناد ملی : 4
تعیین عمر مفيد اسناد : 4
امحای اوراق زائد : 5
شناسائی و انتقال اسناد با ارزش نگهداری دائم : 5
چند نكته درباره اهميت اسناد و آرشيو ملی : 6
مرمت : 8
دبيرخانه اسناد اهدائی و خريداری : 11
آسیب زدائی و مرمت : 14
بخش مرمت : 16
اسناد ملی : 17
مقدمه :
سازمان اسناد و كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران مؤسسهاي آموزشي، پژوهشي، علمي و خدماتي است كه اساسنامه آن به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيده است و رياست عاليه آن با رئيس جمهوري است.
شكلگيري رسمي كتابخانه ملي به سال 1316 بازميگردد. در سال 1358 مركز خدمات كتابداري، و در سال 1378 سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي در كتابخانه ملي ادغام شدند و سرانجام در سال 1381 با تصويب شوراي عالي اداري، كتابخانه ملي و سازمان اسناد ملي با هم ادغام شدند و سازمان فعلي شكل گرفت. اكنون اين سازمان در دو ساختمان مستقل «كتابخانه ملي ايران» و «گنجينه اسناد ملي ايران» فعاليت دارد.
اهداف و وظايف :
قانون اساسنامه سازمان اسناد و كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران كه مصوب مجلس شوراي اسلامي است و پس از ادغام سازمان اسناد ملي نيز بر اساس مصوبه شوراي عالي اداري به عنوان اساسنامه سازمان جديد تلقي مي شود، اهداف و وظايف زير را براي اين سازمان به عنوان يك مؤسسه آموزشي، علمي، تحقيقاتي و خدماتي تعيين كرده است:
- گردآوري، حفاظت، سازماندهي و اشاعه اطلاعات مربوط به آثار مكتوب (چاپي و خطي) و غير مكتوب در ايران و يا متعلق به ايرانيان خارج از كشور.
- گردآوري، حفاظت، سازماندهي و اشاعه اطلاعات مربوط به آثار مكتوب (چاپي و خطي) و غير مكتوب در زمينه ايرانشناسي و اسلامشناسي، خصوصاً انقلاب اسلامي به رهبري امام خميني(ره).
- گردآوري، حفاظت، سازماندهي و اشاعه اطلاعات مربوط به آثار مكتوب (چاپي و خطي) و غير مكتوب معتبرعلمي، فرهنگي و فني از كشورهاي ديگر.
- پژوهش و برنامه ريزي علمي كتابداري و اطلاع رساني.
- شركت در تحقيقات و فعاليت هاي بين المللي ذيربط.
- اتخاذ تدابير و اخذ تصميمات لازم براي صحت، سهولت و سرعت امر تحقيق و مطالعه در همه زمينه ها به منظور اعتلاي فرهنگ ملي و انجام تحقيقات مربوطه.
- انجام مشاوره، نظارت، هدايت و ارائه خدمات فني و برنامه ريزي و سازماندهي كتابخانه هاي كشور.
- ارائه روشهاي مطلوب به منظور هماهنگ كردن خدمات و فعاليت هاي كتابخانه هاي ملي، عمومي و تخصصي جهت تسهيل مبادله اطلاعات.
در قانون تأسيس اسناد ملي ايران نيز كه در سال 1349 به تصويب رسيده است، اهداف ذيل را براي تأسيس آن بر مي شمارد:
"به منظور جمع آوري و حفظ اسناد ملي ايران در سازمان واحد و فراهم آوردن شرايط و امكانات مناسب براي دسترسي عموم به اين اسناد و همچنين صرفه جويي در هزينه هاي اداري و استخدامي از طريق تمركز پرونده هاي راكد وزارتخانه ها و مؤسسات دولتي و وابسته به دولت و امحاء اوراق زائد سازماني به نام سازمان اسناد ملي ايران وابسته به سازمان امور اداري و استخدامي كشور تأسيس مي گردد."
تبصره- اسناد مذكور در اين ماده شامل كليه اوراق، مراسلات، دفاتر، پروندهها، عكسها، نقشهها، كليشهها، نمودارها، فيلمها، نوارهاي ضبطصوت و ساير اسنادي است كه در دستگاه دولت تهيه شده و يا به دستگاه دولت رسيده است و بطور مداوم يا غير مداوم در تصرف دولت بوده و از لحاظ اداري، مالي، اقتصادي، قضائي، سياسي، فرهنگي علمي، فني و تاريخي به تشخيص سازمان اسناد ملي ايران ارزش نگهداري دائمي داشته باشند. به عبارت ديگر اهداف و وظايف سازمان شامل موارد زير است:
- جمعآوري و حفظ اسناد ملي (اعم از دولتي و غير دولتي ) و فراهم نمودن شرايط و امكانات مناسب براي دسترسي عموم به اين اسناد .
- اقدام در خصوص تعيين تكليف اسناد راكد دستگاههاي دولتي و وابسته به دولت و شناسايي اسناد واجد ارزش .
- نظارت بر حسن اجراي مصوبات شوراي اسناد ملي در دستگاههاي دولتي وابسته به دولت.
- نظارت بر انتقال اسناد واجد ارزش نگهداري به سازمان.
- نظارت بر امحاي اوراق زائد در دستگاهها .
- نظارت بر نحوه نگهداري و مدت زمان نگهداري پروندهها در دستگاهها .
- تنظيم و پردازش اسناد آرشيوي جمعآوري شده از موسسات حقيقي و حقوقي، بر مبناي روشهاي نوين وتأمين شرايط و امكانات مناسب براي دسترسي عموم مردم به اين اسناد.
شناسایی و فراهم آوری اسناد ملی :
وزارتخانهها و سازمانها براي انجام وظايف خود، ناگزير از مكاتبه درون و برون سازماني ميباشند. در اين راستا سالانه به مقدار زيادي اسناد و پروندههائي كه حاوي مطالب مربوط به اقدامهاي روزمره ميباشد توليد و نگهداري ميشوند. اينگونه اسناد و پروندهها پس از آنكه نقش خود را در سازمان مربوطه ايفا نمودند از چرخه اداري خارج شده و معمولاً مورد مراجعة دستگاه ها قرار نميگيرند، براساس مفاد قانون تأسيس سازمان اسناد ملي ايران كليه اوراق، مراسلات، دفاتر، پروندهها،عكسها، نقشهها، كليشهها، نمودارها، فيلمها، ميكروفيلمها، نوارهاي ضبط صوت و ساير اسنادي كه در دستگاه دولت تهيه شده و يا به دستگاه دولت رسيده است و به طور مداوم يا غيرمداوم در تصرف دولت بوده است ميبايد براساس مقررات خاصي مورد ارزشيابي قرار گيرند و اسنادي كه از لحاظ اداري، مالي، اقتصادي، قضائي، سياسي، فرهنگي، علمي، فني و تاريخي واجد ارزش نگهداري دائم باشند به آرشيو ملي منتقل و اوراقي كه فاقد ارزشهاي مزبور باشند، طي مراحل قانوني امحاء گردد. انجام اين وظيفه مهم نيازمند مقدماتي است كه ادارات شناسائي و ارزشيابي عهدهدار آن هستند.
خدماتي كه در اين بخش ارائه مي شوند شامل موارد زير است: