امتیاز : -2

مقاله ولایت فقیه

 

فهرست

 

مقدمه 2

نظریه ولایت فقیه و عقلانیت  5

مبانی مشروعیت ولایت فقیه  9

مشروعیت تأسیس حكومت‏  9

نهاد دینی حكومت‏  10

مرجع مشروع برای اداره سیاسی جامعه‏  13

ولایت سیاسی معصومان‏  16

نظریه شیخ انصاری‏  17

ادله ولایت معصومین‏  21

ولایت سیاسی در عصر غیبت‏  24

ولایت فقیه در اندیشه فقیهان شیعه‏  24

حکومت، سیاست، ولایت فقیه  29

شکل حکومت اسلامی  33

اهداف حکومت اسلامی  35

پدیده ولایت فقیه  37

ولایت فقیه و حدود اختیارات امام (ره) 40

منابع  43

 

ولایت فقیه

مقدمه : 

با توجه به مفاد نظریه ولایت فقیه و با مروری اجمالی به تاریخ دوران حضور امامان معصوم علیهم السلام براحتی می توان ریشه ولایت فقیه را در عصر حضور معصومین هم دید  حـکومت خدا و منصوبین او بر اساس دیدگاه عقیدتی شیعه ، حاکمیت در اصل از آن خداست و به عبارتی دیگر :حاکمیت از شوون ربوبیت الهی است  هیچ کس حق حکومت بر انسانی را ندارد ، مگرآنکه خدا به او اجازه دهد  

پـیـامبران و خاتم آنها ( حضرت محمد صلی اللّه علیه وآله ) و اوصیای معصوم ایشان از طرف خدا اجازه حکومت بر انسانها را داشتند از نـظـر تـاریـخـی مـسلم است از میان امامان معصوم فقط حضرت علی علیه السلام و امام حسن مـجـتـبی علیه السلام برای مدت بسیار کوتاهی به حکومت ظاهری رسیدند و دیگر امامان بدلیل سلطه حاکمان ظالم و غیر شرعی از اداره جامعه بر کنار بودند و مجالی برای حکومت به دست نیاوردند  حـضـرت عـلی علیه السلام درزمان حاکمیتشان کسانی را در نقاط مختلف کشورهای اسلامی به حـکومت می گماردند که منصوب خاص آن حضرت بودند و اطاعت از آنها - مانند اطاعت از خود آن حـضـرت - واجـب بـود ، چون این افراد بواقع منصوب با واسطه از طرف خدا بودند یعنی لازم نیست شخص ، منصوب بی واسطه از سوی خدا باشد ، تا اطاعتش واجب گردد  ولایت فقیه هم -در واقع - نصب با واسطه است و فقیه از طرف خدا اجازه دارد حکومت کند  در زمـان امـامـانـی کـه حـاکـمـیـت ظـاهـری نـیـافـتند ، امور جامعه مسلمانان تحت تسلط و حاکمیت حاکمان جور بود  ایـن حـاکـمـان در فرهنگ شیعه ( طاغوت ) محسوب می شدند و بر اساس نص قرآن [ یریدون ان یتحاکموا الی الطاغوت و قد امروا ان یکفروا به ] مردم حق مراجعه به آن حاکمان و کسانی را که از سـوی آنـهـا برای تدبیر امور گمارده شده بودند ، نداشتند ؛ در حالی که در مواردی نیاز بود به شخصی مثل حاکم یا قاضی مراجعه شود  در چـنـیـن مواردی وظیفه مردم چه بود ؟ولایت فقیه در کلام معصومین علیهم السلام از امامان مـعـصـوم عـلیهم السلام دستورهایی رسیده است که مردم باید در زمان یا مکانی که دسترسی به مـعـصـوم مـمکن نیست ، به کسانی که دارای شرایط خاصی هستند ،مراجعه کنند تا کارهای آنان زمین نماند  مـثـلا از امام صادق علیه السلام نقل شده است ( من کان منکم قد روی حدیثنا و نظر فی حلالنا و حرامنا و عرف احکامنافلیرضوا به حکما ۰۰۰ ) مقصود از شخص آگاه به حلال و حرام و آشنا به احکام ،همان فقیه مورد نظر ماست  

طـبـق روایـات مـشـابـه ، بـه هنگام دسترسی نداشتن به معصوم ، ( فقیه حاکم مردم است و این حاکمیت از معصوم به او رسیده است  در همین روایت آمده است : ( فانی قد جعلته علیکم حاکما ) ؛ من او را حاکم شما قراردادم  ) روشـن اسـت امام شخص معینی را به حاکمیت نصب نکرده ، بلکه به صورت عام منصوب نموده است  در همین روایت آمده است : ( فاذا حکم بحکمنا فلم یقبل منه فانما استخف بحکم اللّه و علینا رد و الـراد عـلـیـنـا کـالراد علی اللّه و هو علی حدالشرک باللّه ) ؛ حاکمی که منصوب عام از طرف مـعـصـوم است ، اطاعتش واجب است واگر کسی حکم او را نپذیرد ، مانند آن است که حاکمیت معصوم را نپذیرفته است  ) با توجه به نصب عام فقها نظریه ولایت فقیه ، اختصاص به زمان غیبت ندارد ، بلکه در زمان حضور اگر دسترسی به امام معصوم ممکن نباشد ، این نظریه نیز باید اجراگردد  زیـرا محتوای این نظریه ، چیزی جز چاره جوئی برای مردمی که دسترسی به امام ندارند ، نیست ؛ پس ریشه این نظریه را در زمان حضور معصوم نیز می توان دید  

ولایت فقیه دو بُعد دارد: مشروعیت و مقبولیت  بنابر دیدگاه نصب ، بُعد مشروعیت آن با نصب فقیه از سوی امام معصوم علیه السلام و در نتیجه پیوستن او به زنجیره ی ولایت الهی است ، و بُعد مقبولیت آن با پذیرش مردم صورت می گیرد؛ بنابراین نظر مردم نقش اساسی دارد تا مردم به ولی فقیه ـمستقیم یا غیر مستقیمرأی ندهند و ولایت وی را نپذیرند، ولایت او از قوه به فعل در نمی آید امام خمینی( ره) در کنار مشروعیت الهی ولی فقیه ، مقبولیت مردمی را نیز در نظر داشت و در کنار ولایت شرعی ، برای رأی مردم اهمیت خاصی قائل بود ایشان در فرمانی که برای تشکیل شورای انقلاب صادر کردند،رأی قاطع مردم را پشتوانه ی کار خود بر شمردند و فرمودند: به موجب حق شرعی وبر اساس رأی اعتماد اکثریت قاطع مردم ایران که نسبت به این جانب ابراز شده است ، در جهت تحقق اهداف اسلامی ملت ، شورایی به نام شورای انقلاب اسلامی موقتاً تعیین شده و شروع به کار خواهد کرد 

چه بسا در یک زمان فقهای زیادی واجد شرایط باشند که طبیعی است هریک به طور مستقل نمی توانند رهبری جامعه را بر عهده گیرند از میان آن ها یکی حق به کار بستن ولایت خود را دارد و آن یک نفر با انتخاب خبرگان شناخته می شود 

در مورد رواج ولایت فقیه در کشورهای اسلامی دیگر ، به این شکلی که در ایران مرسوم است ، نمی توان تعریفی قائل شد چون اکثر حکومت این کشورها از اهل سنت هستند  اهل سنت نیز شبیه همین عقیده را دارند با این تفاوت که شرایط ویژه‏ای را که شیعه برای ولی فقیه قائل است، آنان شرط نمی‏دانند؛ بلکه هر کس که حکومت را به دست گرفت، او را ولی و اولی‏الامر و واجب الاطاعة می‏دانند 

خلاصه این که :مسأله ولایت فقیه، آن گونه که برای ما مطرح است در عقاید اهل سنت جایگاهی ندارد

 

  گزارش تخلف  |  افزودن به فایل های من | sam200 | تاریخ ارسال : 17 /05 /1394

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.