امتیاز : 0

فهرست

معني دين و دينداري 3

دعا؛ گذر از غربت به اُنس 4

خصوصيات ادعية اسلامي: 5

آثار دعا بر روح انسان 5

زيارت و آثار تربيتي آن 6

آموزش‌هاي دعا 7

آموزش‌هاي اجتماعي در دعا 8

آموزش‌هاي عرفاني در دعا 9

آموزش‌هاي اقتصادي 9

آداب و شرايط دعا و نيايش 9

شروط تأثير دعا 11

چگونگي بهره‌گيري از دعا در تعليم وتربيت 12

زيارت 15

آداب زيارت امام رضا 19

 

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحيم

«اَللّهُمَّ اَخْرِجْني مِنْ ظُلُماتِ الْوَهْم، وَ اَكْرِمْني بِنُورِ الْفَهْم، اَللَّهُمَّ اَفْتِحْ عَلَيْنا اَبْوابَ رَحْمَتِك وَ انْشُرْ عَلَيْنَا خَزائِنَ عُلُومِك، بِرَحْمَتِك يا اَرْحَم الراحمين»  

پروردگارا! مرا از تاريكي‌هاي وَهْم (باطل را به جاي حق پنداشتن) خارج گردان، و به نور فهم و بصيرت بزرگم بدار. پروردگارا! درهاي رحمت خودت را برمن بگشاي، و درهاي خزينه‌هاي علومِ خودت را برمن باز فرما، به رحمت خودت اي بالاترين رحمت‌كنندگان.

در واقع ما در دعاي قبل از مطالعه، جهت علم خود را روشن مي‏كنيم، كه علمي مي‏خواهيم تا الهي باشد و موجب بصيرت ما گردد.

معني دين و دينداري

اول بايد انسان متوجه معني خودش روي اين زمين بشود تا كارهايش واقعاً بي‌نتيجه نگردد و از انجام كارهاي با معني براي خود غافل نباشد و در اين راستا وقتي انسان متوجه شد كه تماماً و بالذّات مخلوق است و هر مخلوقي تمام وجودش از خالقش است و اين واقعيت را به عمق قلب خود رساند، و نيز وقتي متوجه شد در تمام واقعيتش بنده خدا است، و اصل انسان بندگي است، و هرچه از بندگي خودش فاصله بگيرد، از اصل خود فاصله گرفته، معني دين و دينداري براي او معلوم مي‏شود، و متوجه مي‏شود دين يك هديه الهي است به بندگان، تا بندگان از اصل خود غافل نشوند و در متن دين راه ارتباط با خدا از طريق دعا، اوج برگشتن به اصل ‌خود است و در متن دينِ خداوند است كه به همه ابعاد انسان توجه شده و «انسان به وسيله راز و نياز با خداوند خويش، خواستار پيوند روح و جان و فطرت با مبدء و منشاءِ جدا گشته از آن است» و خداوند از طريق دين و در متن دين از طريق دعا تربيت واقعي انسان را محقق مي‏سازد، تا انسانِ سرگشته و سرگردان در بيابان زندگي چون قطره آبي تبخير نگردد و از اصل خود جدا بماند.

همچنان‌كه جوجه ميل به دانه خوردن دارد و در ضمن اين دانه خوردن به مرغ شدن مي‌رسد، انسان فطرتاً ميل به پرستيدنِ كمال مطلق دارد و ضمن عملِ پرستيدن، به مقصد اصلي خود كه معرفت بيشتر به خداوند، واتصال به عالم الهي است، مي‌رسد.

فطرت توحيدي داشتن انسان‌ها، يعني روح انسان با خدا آشنا است، و خدا مطلوب جان همة انسان‌ها است، و ميل به حق، عميق ترين و پايدارترين بُعد انسان است، چون ريشه در فطرت او دارد و نه در غريزه. و نيايش، نگهداشتن اين ميلِ پايدار است تا انسان در اصالت انساني خود بماند و از فطرت خود به سوي غريزه سقوط نكند.

دعا؛ گذر از غربت به اُنس

بنا به گفته علامه‌محمدتقي‌جعفري«رحمة‌الله‌عليه»:

«انسان در دنيا يك احساس غربت دارد و با نيايش با خداي جاودان، آن غربت را به اُنس مبدل مي‏كند و از هراسِ اضمحلال در اين دنياي بي‌حد و مرز مي‏رهد.»  

انسان موجود ضعيفي است و لذا خداوند در وصف او مي‌فرمايد: «خُلِقَ الانْسانُ ضَعيفاً»  و از طرفي هيچ انساني اين نقص خود را نمي‌خواهد و به دنبال كمال است، و از طرفي خداوند كمال مطلق است، لذا هر انساني ذاتاً طالب خداوند است، يعني ميل به كمال در وجود انسان او را اولاً؛ به سوي خداوند راهنمايي مي‏كند. ثانياً؛ او را از نقص خود به سوي كمال خود مي‏كشاند. و اين خشوع و خضوع در مقابل كمال مطلق در «نيايش» محقق مي‏شود، و به گفته شهيد‌مطهري«رحمة‌الله‌عليه» «شرافت گوهر انسانيت در دعا واقع مي‏شود».

 قرآن مي‏فرمايد: «ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْاِنْسَ اِلاَّ لِيَعْبُدون»  يعني؛ ما جن و انس را نيافريديم مگر براي اين‌كه عبادت كنند. پس با عبادتِ خداوند خلقت انسان براي انسان معني‌دار مي‏شود و طبق اين آيه، چون انسان براي تربيتي خاص خلق شده است و هم او بايد ابعاد مختلف خود يعني، «فطرت» و «عقل» و «عواطف» خود را در جهت همين تربيت، تجهيز و تهييج كند، دعا جهت دهنده اين عواطف، و پيوند دهنده وجود ناقص انسان، به ذات مقدس احديت است، و آيا تربيت واقعي انسان جز اين است كه انسان را به خداوند متصل كند و آيا مقصد خلقت كه عبادت است، مقصد عبادت به غير از اين اتصال بايد باشد؟

دعا و نيايش يكي از راههاي رسيدن به رستگاري، و رهاننده انسان از ورطه تنگ مادي به سوي وادي بيكران خزائن الهي است. دعا؛ موجب رسوخ حبّ الهي در دل و زدايندة زنگ غفلت از روح و قلب انسان است. 

غفلتي كه از جانب عده‏اي از مسلمانان نسبت به دعا شده اين‌ است‌كه دعا را تنها محملي براي دريافت حوائج مي‏دانستند، و به جنبه‌هاي سلوكي و تربيتي آن كمتر توجه كرده، و آن را صرفاً به يك امر ثواب و مستحب تبديل نموده‏اند، در حالي كه بايد اثر واقعي دعا را در تأثير جنبه‌هاي معنوي كه در شخصيت فردِ دعا كننده مي‌گذارد، جستجو كرد به طوري انسان خاكي را به همسايگي افلاك سير مي‌دهد و دل او را از كدورت دنيا به صفاي عالم غيب نزديك مي‌كند.

وظيفة متفكران جامعه است كه نقش واقعي دعا را براي جوانان روشن نمايند، تا متوجه شوند كه دعاهاي اسلامي‏و به‌خصوص دعاهاي ائمه درس بزرگ زندگي است آن هم يك زندگي واقعي كه بايد هر انساني از آن بهره‌مند شود. در اسلام به ما آموزش داده‏اند دعا كنيم و حاجات خود را با خدا در ميان بگذاريم و نقص‌هاي روحي خود را به محضر حضرت حق ارائه دهيم و از او در جهت رفع آن‌ها كمك بخواهيم. فرموده‏اند: «الدُّعاءُ سِلاحُ الْمؤمن، و عمودُالدّين، وَ نُورُالسَّماواتِ وَ الْاَرْضِ»  يعني؛ دعا اسلحة مومن، و موجب استواري دين او، و نور آسمان‌ها و زمين است، چون از طريق دعا با وسوسه‌هاي شيطان مقابله مي‌كند و دين خود را كه عامل ايجاد رابطة او با حق است، حفظ مي‌كند و مي‏تواند در زمين و آسمان درست ببيند و عمل كند.

 امام خميني«رحمة‌الله‌عليه» مي‌فرمايند:

«آيا ديده‏ايد اهل دعا، و كساني كه مداومت به دعا داشته باشند، اين كارهاي ناپسند كه بعضي‌ها انجام مي‏دهند، آن‌ها هم انجام دهند؟ بيشتر كساني كه محكوميت يافته و در زندان‌ها محبوس مي‏باشند، افرادي هستند كه با دعا سرو كار ندارند.».

خصوصيات ادعية اسلامي:

اين دعاها ‏اولاً؛ با الفاظي بليغ و رسا ادا شده كه در تهذيب نفس، تأثير ويژه خواهد داشت. ثانياً: داراي تعاليم لطيف و روحانيِ دگرگون كننده است چون عميق‌ترين لاية وجودي انسان را به حركت مي‌آورد. ثالثاً؛ با توجه به حالت خاصي كه بين بنده و مولايش ايجاد مي‌كند و قلب انسان را به طرف قطب هستي سوق مي‌دهد، اثر تربيتي بي‌نظيري خواهد داشت. 

 اگر به دعا درست توجه شود مي‏توان ادعا كرد دعا بذري است در زمين معرفت كه نتيجة آن تهذيب نفس و قرب به حق است، چرا كه تنها از طريق ناله و مناجات مي‏توان به حريم حرم حضرت حق راه يافت. در دعا انسان از «دين‌داني» وارد مرحلة «دين‌داري» مي‏شود و در واقع انسان از طريق نيايش با حق، خود را از تماشاگري در دين، به بازي‌گري در دين مي‏رساند. پس دعا عبارت است از مذهبي كه جنبة عمل به خود گرفته است.

آلكيس‌كارل در كتاب مشهور نيايش مي‌گويد: «نيايش؛ مثل خوردن و آشاميدن، نيازِ جان و روح انسان است تا جان به شكفتگي لازم خود دست يابد».

  گزارش تخلف  |  افزودن به فایل های من | jikjik | تاریخ ارسال : 17 /06 /1394

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.