امتیاز : 1

فهرست مطالب

نگاهي كلي به مسئله‌ي مهاجرت متخصصين ايراني 1

نگاهي به وضع متخصصين ايراني مقيم كشورهاي خارجي 4

متقاضيان پزشكي 6 ماه اول سال 78 به تفكيك: 7

علل مهاجرت يا عدم مراجعت متخصصين ايراني 8

سیاست ها و راه کارها 14

سیاست های پیشنهادی 14

راه کار ها و اقدامات اجرایی 15

راه کارها و اقدامات اجرایی 15

 

 

نگاهي كلي به مسئله‌ي مهاجرت متخصصين ايراني

مهاجرت نخبگان و متخصصان كه در ادبيات مربوطه از آن به ((فرار مغزها)) تعبير مي‌شود، نوع خاصي از مهاجرت است كه كنكاش در تعاريف و انواع آن، حدود و ثغور تعريف دقيق و جامع آن را به دست خواهد داد.

((اورت لي)) اين تعريف را از مهاجرت ارائه كرده است:

مهاجرت عبارت است از تغيير دائمي يا نيمه دائمي مسكن، بدون هيچ محدوديتي در مورد فاصله‌ي حركت و ماهيت اختياري يا اجباري مهاجرت همچنين بدون هيچ گونه تمايزي بين مهاجرت داخلي يا خارجي

تعريف ديگري كه از مهاجرت وجود دارد و ((مهاجرت بين‌المللي))را از ((مهاجرت داخلي))جدا مي‌كند عبارت است از ((تغيير محل اقامت))، ضمن عبور از مرزهاي سياسي براي مدتي بيش از يك سال اين تعريف كه يك تعريف كاربردي و عملياتي است، رفت و آمد روزانه‌ي كارگران مرزي و افراد محلي را به آن طرف مرزها استثنا مي‌كند.

از نظر ((اداره‌ي امور اجتماعي سازمان ملل)) كساني مهاجر تلقي مي‌شود كه:

1- جهانگرد، بازرگان، دانشجو و يا مسافر عادي نباشند.

2- ساكنان نواحي مرزي نباشد (كه به طور عادي بين دو كشور رفت و آمد مي‌كنند.)

3- جزء پناهندگان يا افراد و يا جمعيت‌هاي جا به جا شده يا انتقال يافته نباشد. پس كساني مهاجر خطاب مي‌شوند كه در جستجوي شغلي دائمي، فصلي يا موقت در سطح جغرافيا جا به جا شوند. يكي از تعاريفي كه ما را به مقصود نزديك مي‌كند واژه‌ي ((مهاجرت منفي)) است. مهاجرت زماني يك مساله‌ي اجتماعي تلقي مي‌شود كه ميزان مهاجرت از داخل به خارج در مدت يك سال بيش از ميزان مهاجرت از خارج به داخل باشد. علاوه بر بعد كمي قضيه، توجه به چند نكته‌ي ديگر ضروري است. نخست اينكه بين مهاجرت نيروي كار كه به طور عمده شامل كارگران ماهر مي‌شوند و يك پديده‌ي عام است، يا مهاجرت نيروهاي نخبه و متخصص بايد تفاوت قائل شد. ثانياً مهاجرت نيروهاي متخصص زماني به عنوان يك پديده‌ي منفي مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد كه در داخل كشور به تخصص آنان نياز مبرم وجود داشته باشد و تخصص علمي و كاري آنها با داخل كشور به كلي قطع شود.

پديده مهاجرت نخبگان و متخصصان به خارج از مرزها براي نخستين بار در دهه‌ي 1960 به صورت مهاجرت انديشمندان، متخصصان و صاحب‌نظران كشورهاي در حال توسعه به ايالات متحده امريكا، كانادا و اروپاي غربي و اقامت آنها در اين مناطق ظهور و بروز يافت. بدين ترتيب، سرمايه‌ي اصلي كشورهاي در حال توسعه كه نيروي انساني متخصص است به بهانه‌ي ارزان در اختيار كشورهاي توسعه يافته قرار مي‌گيرد و اين كشورها هر ساله ميلياردها دلار از طريق مهاجرت مغزها از دست مي‌دهند. در محاسبات اقتصادي كشورهاي صنعتي، جذب هر فرد تحصيلكرده با مدرك كارشناسي ارشد يا دكتري از كشورهاي جهان سوم يك ميليون دلار سود عايد آنها مي‌كند، بدين ترتيب ملاحظه مي‌شود كه كشورهاي جهان سوم علي‌رغم دارا بودن 80 درصد جمعيت جهان تنها 20 درصد درآمد جهان و 10 درصد توان علمي جهان را در اختيار دارند.

براساس اطلاعات منتشر شده‌ي صندوق بين‌المللي پول از كشور ايران 105 هزار نفر با تحصيلات عالي و امريكا مهاجرت كرده‌اند. تعداد ذكر شد جدا از 300 هزار نفر مهاجر با تحصيلات ابتدايي و 41 هزار نفر مهاجر با تحصيلات متوسطه است كه به امريكا مهاجرت كرده‌اند. نتايج اين مطالعه كه در مورد 61 كشور كمتر توسعه يافته انجام شده است، نشان مي‌دهد كه بيشترين رشد مهاجرت مربوط به افراد با تحصيلات عالي بوده است.

زمينه‌ي مساله‌ي فرار مغزها را از نظر علوم اجتماعي ((ضعف روابط اجتماعي و اصول حاكم برآن)) از نظر علوم اقتصادي ((كمبود نيروي انساني)) و از نظر علوم سياسي ((ضعف نظام و تشكيلات سياسي)) و از نظر فرهنگي ((نقصان بار فرهنگي آموزش)) مي‌دانند.

در ايران پديده‌ي مهاجرت نخبگان و متخصصان به خارج از مرزها به عنوان يك آسيب اجتماعي از دهه‌ي 40 ظهور گسترده يافت. با پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي، با درون مايه‌هاي عميق فرهنگي، اين روند تا پس از پايان جنگ تحميلي كاهش محسوسي پيدا كرد، اما در سال‌هاي اخير مجدداً شاهد شكل جديد و در عين حال وسيعي از پديده‌ي مهاجرت نخبگان هستيم. روند تاريخي اين پديده در كشور ما شامل سه دوره‌ي مشخص است:

1- دهه‌هاي 40 تا 50 تا پيروزي انقلاب اسلامي كه مقارن باز شدن باب مراوده با غرب سياست‌هاي اقتصادي و فرهنگي رژيم گذشته، روحيه‌ي اشرافي‌گيري وابستگان به دربار رشد ثروت‌هاي ؟؟؟؟ بود.

2- مقطع سال‌هاي 1357 و 1358 و ابتداي جنگ تحميلي كه به طور عمده طيف ناراضيان از انقلاب اسلامي را شامل مي‌شد و با تعطيل شدن دانشگاه‌ها در دوره انقلاب فرهنگي تشديد گرديد.

3- دوره جديد مهاجرت كه از سال 1367 آغاز شد و در سال 1377 شتاب بيشتري گرفت.

برابر گزارش‌ها در حال حاضر بيش از 150 هزار نفر مهندس و پزشك ايراني در امريكا زندگي مي‌كنند. همچنين براساس اطلاعات واصله، كليه ورودي‌هاي دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالي با رتبه‌ي دو رقمي ((99-1))، در سال دوم ورود به دانشگاه‌ نامه هايي از طرف دانشگاه هاي دنيا با بهترين امكانات دريافت مي‌كنند. قريب 90 نفر از 125 دانش‌اموزي كه طي سه سال گذشته در المپيادهاي مختلف علمي صاحب مقام شده‌اند در يكي از بهترين دانشگاه‌هاي امريكا تحصيل مي‌كنند كه اميد به بازگشت آنها به ميهن تنها 3 درصد است.

  گزارش تخلف  |  افزودن به فایل های من | jikjik | تاریخ ارسال : 20 /06 /1394

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.