امتیاز : 12

فهرست مطالب

زندگی سیاسی شهید مطهری : 1

●روحانیت و مبارزه 2

●سنخ‏شناسی روحانیت 2

●راهبرد مبارزاتی امام 3

●سیاست پذیری مطهری 5

●زندگی سیاسی شهید مطهری 6

●دستاورد راهبرد فرهنگی 17

●دوم: مطهری در حوزه عمل سیاسی 17

●مطهری و فداییان اسلام 19

●مطهری و قیام پانزده خرداد 20

21

●همكاری با هیئت‏های مؤتلفه اسلامی 21

22

●مطهری بعد از سال ۴۲ 22

●مطهری و مساله فلسطین 23

آزادی اندیشه و بیان از منظر شهید مطهری با استناد به آثار ایشان : 27

● آزادی و اقسام آن 27

● آزادی اجتماعی 27

● آزادی معنوی 28

● تفکر 28

● اصل فطرت 28

● محورهای آزادی اندیشه و بیان از منظر شهید مطهری 29

پی نوشتها 32

کتابهای استاد : 34

 

 

زندگی سیاسی شهید مطهری : 

اکنون با مروری كوتاه به حركت‏سیاسی روحانیت و تبیین راهبرد مبارزات حضرت امام‏قدس سره بعنوان پرچمدار احیای اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله در عصر كنونی، جایگاه استاد در این نهضت را، از دهه چهل به بعد، بررسی می‏كنیم سپس با بیان سیر حركت مبارزاتی آن شهید والامقام نشان خواهیم داد كه او به واقع حاصل عمر امام و فرزند خلف آن یگانه دوران بود . 

نقش ممتاز استاد شهید مرتضی مطهری، در تحولات فكری، سیاسی و اجتماعی نیم قرن اخیر ایران را نمی‏توان انكار كرد . این نادره زمان، كه در اسلام‏شناسی و فنون مختلف اسلام و قرآن كریم كم نظیر بود، با اتكا به طهارت روح، قوت ایمان و قدرت بیان كم نظیرش، تاریخ تحولات علمی، فكری، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران معاصر را تحت تاثیر عمیق خود قرار داد و در هر بعدی از ابعاد مسائل علوم انسانی - با مبنای دینی - كه وارد شد، چون خورشید تابان درخشید و ابعاد وجودی خود را بر زندگی سعادتمند بشری گستراند . 

مطهری در اعتقاد به «توحید» ، «نبوت‏» و خاتمیت آن و «معاد» و «امامت و رهبری‏» عمیق و راسخ بود و نیز به «عدل الهی‏» باوری از دل و جان داشت . «انسان و سرنوشت‏» او را می «شناخت‏» و آنان را از «گرایش به مادیگری‏» بر حذر می‏داشت و «جهان بینی اسلامی‏» را برای آنان تبیین می‏كرد . بر «آشنایی با قرآن‏» تاكید می‏ورزید و خود با عشق به قرآن در «سیره نبوی و ائمه اطهار» سیری عمیق می‏نمود و با پیروی از مولای خود، علی علیه السلام «جاذبه و دافعه‏» عجیبی داشت . در «اصول فلسفه‏» استادی كم نظیر بود و در «اخلاق‏» و «عرفان‏» با تكیه بر «آزادی معنوی‏» ; «اسفار» اربعه را طی كرد و برای «انسان كامل‏» شدن، از «فطرت‏» پاك خود بهره گرفت . در «تعلیم و تربیت‏» اسلامی كوشا بود . «خدمات متقابل اسلام و ایران‏» را تشریح كرد . به «نبرد حق و باطل‏» باور داشت و در این «جهاد» مقدس «حماسه حسینی‏» را تكرار كرد . معتقد به «نظام حقوق زن در اسلام‏» بود و بر «مساله حجاب‏» تاكید داشت . با «نظری به نظام اقتصادی اسلام‏» «مساله ربا» را حل كرد . «نهضتهای اسلامی در صد ساله اخیر» را مقدمه نهضت اسلامی ایران در بهمن ۵۷ می‏دانست . «پیرامون انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی‏» «گفتارها» داشت و به «امدادهای غیبی‏» باورمند و به «قیام و انقلاب مهدی (عج)» امیدوار بود و در یك كلام «اسلام و مقتضیات زمان‏» را می‏شناخت و «تفكر اسلامی‏» را احیا كرد . 

این همه، از استاد شهید، شخصیت جامعی ساخت كه «حاصل عمر» امام شد . در این میان، شخصیت‏سیاسی و حیات اجتماعی این بزرگمرد، حدیثی خواندنی دارد . گروهی ناآگاه، او را به عافیت‏طلبی و به دور از سیاست متهم كردند . ساواك شاه او را «روحانی افراطی‏» می‏شناخت و مبارزان مجاهد، او را مغز متفكر نهضت اسلامی می‏دانستند . 

اكنون با مروری كوتاه به حركت‏سیاسی روحانیت و تبیین راهبرد مبارزات حضرت امام‏قدس سره بعنوان پرچمدار احیای اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله در عصر كنونی، جایگاه استاد در این نهضت را، از دهه چهل به بعد، بررسی می‏كنیم سپس با بیان سیر حركت مبارزاتی آن شهید والامقام نشان خواهیم داد كه او به واقع حاصل عمر امام و فرزند خلف آن یگانه دوران بود . 

●روحانیت و مبارزه 

بررسی تحولات سیاسی، اجتماعی ایران معاصر نشان می‏دهد كه چهار نیروی عمده; مذهب، روشنفكری، دولت و بیگانه در این عرصه فعال بوده‏اند . در این میان، نیروی مذهب از اهمیت‏بسزایی برخوردار بوده است، به طوری كه می‏توان گفت اساسی‏ترین نیروی سازنده تارخ معاصر ایران، همین نیروی مذهب و ظرفیت‏بالای مذهب تشیع بوده است، مهمترین حوادث تاریخی و جنبش‏های آزادی خواهی سده‏های اخیر ایران، همچون جنبش تحریم تنباكو، نهضت مشروطیت و وقایع مربوط به ملی شدن صنعت نفت را قدرت مذهبی مردم ایران رقم زده است . پوشیده نیست كه قدرت مذهبی در ایران، ذیل روحانیت‏شیعه قابل تعریف است . در تمامی حوادث سیاسی اجتماعی ایران، روحانیت نقش محوری داشته و رهبری حركت‏های مردمی را عهده‏دار بوده است . میرزای شیرازی، میرزای نایینی، آخوند خراسانی، شیخ شهید فضل الله نوری، شهید مدرس، آیت الله كاشانی و حضرت امام خمینی‏قدس سرهم از جمله رهبران شاخص دینی هستند كه در این دوره، خواسته‏های دینی مردم را رهبری كردند و حركت‏های سیاسی - اجتماعی آنان را سامان بخشیدند . 

نهضت روحانیون ایران، احیای دین اصیل و حیات بخش، مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی را بعنوان اهداف عالی و مشترك پی‏گیری كرده است اما در اهداف، متوسط یا قریب و همچنین در شیوه‏های مبارزه در مقاطع مختلف تاریخ معاصر ایران متفاوت بوده است . در یك سنخ‏شناسی كلی; مبارزات روحانیت در ایران بعد از دهه چهل، اهداف و شیوه‏ای متفاوت از گذشته را پیشه خود كرده است و به لحاظ نتایج مؤثری كه به بار آورده، صفحه جدید و درخشانی را در تاریخ مبارزات روحانیت‏شیعه گشوده و نقش عمده‏ای در فرایند مبارزات دینی ایفا كرده است، لذا حساب ویژه‏ای نیز باید برای آن باز كرد . 

●سنخ‏شناسی روحانیت 

به دنبال درگذشت مرحوم آیت الله بروجردی، در سال ۱۳۴۰، روحانیت در ایران وضعیت جدیدی یافت و حركت‏های سیاسی آنان، شكل تازه‏ای به خود گرفت . یكی از عوارض از دست رفتن مرجعیت واحد این بود كه نیروی بالقوه روحانیت را حول چند محور، با دیدگاههای متفاوت پراكنده ساخت و اختلافات سلیقه‏ای و گاه مبنایی در میان روحانیون را در معرض دید قرار داد . در این دوره، گونه‏های مختلف و طیف‏های رنگارنگی از روحانیت، از مرتبطین به دربار تا مبارزان مسلح و جسور، در مقابل حكومت قابل مشاهده است . در یك تقسیم بندی كلی می‏توان روحانیت این دوره را به دو گروه عمده تقسیم كرد: 

۱ . سیاست گریزان 

گروهی از روحانیت در این دوره، یا به اعتقاد جدایی دین از سیاست و مشروع ندانستن مبارزه روآوردند یا به باور تعطیل حكومت در عصر غیبت و یا به علت‏سرخوردگی از حوادث سیاسی گذشته و تجربه ناموفق نهضت مشروطه و ملی شدن صنعت نفت و یا به خاطر ساختار شخصیتی عافیت‏طلبانه از سیاست گریزان بوده‏اند . طیف وسیعی از روحانیت در این مقطع تاریخی، در این گروه بوده‏اند . اگر طیف ساكت، خاموش و بی تفاوت را نیز در این گروه جای دهیم اكثریت روحانیت‏شیعه در دهه چهل، در این گروه جمع بوده‏اند . 

۲ . سیاست پذیران 

گروه اقلیتی از روحانیت‏شیعه در این دوره، سیاست‏پذیر بودند . در حالی كه شرایط حاكم آن روز، برای آنان قابل تحمل نبود، اراده كرده بودند با مجاهدت خود ضمن معرفی اسلام اصیل و سیاسی و مبارزه با ظلم و فساد بر تشكیل حكومت اسلامی پای بفشارند . این گروه در عین قلت و كمی تعداد، در سایه رهبری شخصیت‏بی نظیر حضرت امام‏قدس سره با قدرت درخشیدند و در اندك زمانی نه تنها حوزه و روحانیت، بلكه اقشار مختلف مردم را نیز تحت تاثیر خود قرار دادند . 

حضرت امام، اگر چه قبل از درگذشت مرحوم آیت الله بروجردی، شخصیتی سیاسی و نیز از اساتید مبرز حوزه علمیه بود و محافل گرم علمی داشت اما رحلت آیت الله بروجردی وضعیت جدیدی را به وجود آورد و موجب شد كه او بیش از گذشته و این بار از جایگاه مرجعیت‏بدرخشد . 

حضرت امام‏قدس سره به جهت تقیدات روحی و مشی عرفانی‏اش، همواره از مطرح شدن خود در حوزه، به عنوان مرجع، پرهیز داشت و دوری می‏گزید، اما عظمت و برجستگی علمی و فضیلت اخلاقی او به همراه تلاش عده‏ای از شاگردان و مریدانش موجب شد در مدتی كوتاه، در راس امور دینی مردم مسلمان قرار گیرد . حضرت امام از پایگاه قویم مرجعیت‏بهره برد و راهبرد مبارزاتی خود را پی‏ریزی كرد . 

●راهبرد مبارزاتی امام 

در دوران رژیم شاهنشاهی در ایران، مخالفان حكومت و مبارزان سه شیوه و راهبرد مبارزاتی را برگزیدند: بسیاری از مبارزان، به ویژه دین مداران و متدینان در مقابل اعمال ضد دینی و رفتارها ضد ملی حكومت وقت، استراتژی منفی اتخاذ كرده بودند; این گروه كوشیدند از طریق عدم همكاری با رژیم، تحریم برخی از كالاها و یا عدم اجرای برخی از قوانین و تمرد از مقررات، نارضایتی خود را از نظام شاهنشاهی ابراز نمایند . 

گروهی دیگر، كه عمدتا غیر روحانی بودند، تلاش داشتند با پذیرش اصل حكومت و قانون اساسی، مبارزات خود را در سطح جزئیات، برای اصلاح امور از طریق مبارزه پارلمانی پی‏گیری كنند .برخی از گروه‏ها نیز سیاست مبازره مسلحانه را در مقابله با رژیم حاكم، برگزیدند . 

اما روش مبارزاتی حضرت امام‏قدس سره با نتایجی كه به بار آورد نشان داد كه از تمام شیوه‏های پیشگفته متمایز بوده است . استراتژی مبارزاتی حضرت امام ضمن رویارویی صریح، شفاف و شجاعانه سیاسی با اصل نظام سلطنتی، به ویژه شخص حاكم و حكومت‏های استعماری حمایت كننده، برای زمینه چینی تشكیل حكومت اسلامی بر راهبرد فرهنگی متمركز شد . امام پیوسته كوشیدند مبارزات خود را بر بستر آگاهی بخشی و تعمیق اندیشه‏های دینی پی‏ریزی نمایند . این استراتژی مبارزاتی بر محورهای زیر متمركز بود: 

۱ - تربیت‏شاگردان صالح و نیروهای مناسب برای مبارزه‏ای پی‏گیر و همه جانبه . 

۲ - جذب نخبگان جامعه و همراه كردن آنان با مبارزه‏ای دینی از طریق معرفی صحیح اسلام سیاسی اصلاح گر و مبارز . 

۳ - آگاهی بخشی به اقشار مختلف مردم از طریق تبلیغ دین، با شیوه‏های رایج‏حوزوی و امكانات مذهبی . 

۴ - وسرانجام تشكیل حكومت‏بر مبنای اندیشه سیاسی اسلام . 

این شیوه مبارزاتی، از یك سو به جهت اعتقاد به عدم مشروعیت رژیم حاكم و از سوی دیگر پرهیز از هر نوع شتاب و ناپختگی در مبارزه، شیوه مبارزه پارلمانی و مسلحانه را خود به خود طرد كرده، و راهبرد مبارزه منفی را در درون خود جای داد .این روش مبارزاتی، به حضرت امام امكان داد; اولا - اسلام ناب و حركت آفرین را به خوبی تبیین نماید . ثانیا - هرگونه انحراف و التقاط را از فرهنگ مبارزه بزداید . این نوع مبارزه در بستر دو محور فوق، امكانات فراوانی را برای امام فراهم آورد و بدنه اصلی و جوان حوزه‏های علمیه و دانشگاهها را با او همراه ساخت و گروههای مذهبی; چون هیئت‏های عزاداری، مجامع روحانی و انجمن‏های اسلامی دانشگاه‏ها را در مسیر مبارزه قرار داد . مكانهایی چون مدارس علوم دینی، دانشگاهها، مساجد، حسینیه‏ها و ایام مذهبی چون محرم، صفر، ماه رمضان و مناسبت‏های غم و شادی را با اهداف مبارزه هماهنگ كرد . 

توجه به اقبال فوق‏العاده اقشار مختلف و طیف‏های گوناگون مردم با گرایش‏های متعدد سیاسی به افكار حضرت امام و هماهنگی و همكاری خیره كننده آنان در بر چیدن بساط استبداد و جایگزین كردن حكومت اسلامی، عظمت وجودی امام را نمایان‏تر می‏كند . افكار حضرت امام، زمانی توجه همگان را به خود جلب كرد و نتیجه بخشید، كه افكار رنگارنگ سوسیالیستی با شعار عدالت و طرفداری از محرومین، افكار لیبرالیستی با شعار آزادی و دست‏یابی به تمدن جدید و گرایش‏های ناسیونالیستی با تحریم عرق ملی به شیوه‏های مختلف، خود نمایی می‏كرد . با این اوضاع، امام توانست‏با تبیین صحیح اسلام و پالایش آن از خرافات، انحرافات و التقاط، توجه افكار بیدار را به خود جلب نماید و انقلاب شگفت آور بهمن ۵۷ را به ثمر برساند . اكنون باید ببینیم مطهری در این روند، چه جایگاهی دارد، در جمع كدام دسته از روحانیان قرار می‏گیرد و چه راهبردی را اتخاذ كرده و چه اقداماتی انجام داده است . 

  گزارش تخلف  |  افزودن به فایل های من | jikjik | تاریخ ارسال : 21 /06 /1394

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.