امتیاز : 6

فهرست مطالب

مهدویت : 1

● مقدمه 1

● علل غیبت امام زمان(عج) : 1

▪ سرّی از اسرار الهی 1

الف) آزمایش مردم 2

ب) آزادی از بیعت طاغوت های زمان 3

ج) حفظ جان امام مهدی (عج) 4

قرآن و مهدویت : 5

ولایت و مهدویت : 9

بررسی تطبیقی مهدویت : 10

از عدالت به مهدویت : 12

مهدویت پس از عاشورا : 16

مهدویت‌ و جهانی‌شدن : 19

● جهانی‌شدن‌ و مفاهیم‌ مربوطه‌ 22

▪ در كل‌ سه‌ نگرش‌ به‌ جهانی‌شدن‌ وجود دارد: 26

● "جهانی‌شدن": ویژگیهای‌ ذاتی‌ -- عرضی‌ 29

مولفه‌های‌ زیر را می‌توان‌ به‌ عنوان‌ مولفه‌های ذاتی‌ جهانی‌شدن‌ برشمرد: 30

ب) ویژگیهای‌ عارضی‌ "جهانی‌شدن": 31

● جهانی‌شدن: ویژگی‌ سخت‌افزاری‌ -- نرم‌افزاری‌ 32

● مهدویت‌ اسلامی‌ 32

الف) مهدویت‌ و غایت‌ تاریخ: 32

ب) بعد جهانی‌ مهدویت‌ اسلامی: 33

ج) صبغه‌ الهی‌ --- دینی‌ "دولت‌ مهدوی"(عج): 34

د) تكامل‌ فكری‌ بشری‌ و رشد آگاهی‌ انسانها: 35

ه) گسترش‌ عدل‌ و داد بر سراسر گیتی: 36

● جهانی‌شدن‌ و مهدویت‌ 36

● ظرفیت‌های‌ مهدویت‌ اسلامی‌ در عصر "جهانی‌شدن" 39

مهدویت :

● مقدمه 

اعتقاد به ظهور مصلح موعود در زندگی بشر یک فلسفه ی بزرگ است و در شعاع یک قوم یا یک مذهب، محدود نمی شود. اندیشه ی رهایی بشر از تاریک نای فساد و تباهی و هدایت او به سوی روشنایی سعادت و کمال، مخصوص شیعیان و یا مسلمانان نیست. ادیان مختلف آسمانی بشارت پیروزی حق بر باطل را داده اند. در مکتب اسلام نیز پیروزی نیروهای با ایمان و پرهیزگار و حکومت آنان در زمین، با تأکید فراوان و در موارد گوناگون نوید داده شده است، به طوری که این مسئله در شمار مسائل تردیدناپذیر معارف اسلامی قرار دارد. حال به برخی از پرسش ها که در این زمینه مطرح است پاسخ می گوییم. 

● علل غیبت امام زمان(عج) :

▪ سرّی از اسرار الهی 

غیبت امام زمان (عج)از اموری است که عقل بشر به تنهایی از کشف همه ی اسرار آن ناتوان است و پیوسته مورد سؤال قرار گرفته و فکرها را مشغول نموده است; ولی باید توجّه داشت که بر اساس برخی روایات، علّت و فلسفه ی واقعی غیبت امام مهدی(علیه السلام)سرّی از اسرار الهی است که حکمت آن بر بندگان پوشیده است و جز خدا و امامان معصوم(علیهم السلام)کسی از آن اطلاع کافی و کامل ندارد و تنها بعد از ظهور آن حضرت این مطلب روشن خواهد شد; لذا پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) می فرماید: 

یا جابر! انّ هذا الأمر امرٌ من أمر الله و سرّ من سرّ الله، مطوّی عن عباده فایّاک والشّک فی أمر الله فهو کفر[۱]; ای جابر! (غیبت امام زمان) سرّی از اسرار الهی می باشد که بر بندگان پوشیده است. مبادا در امر خدا شک کنی، چرا که تردید در امر خدا کفر است. 

عبدالله بن فضل هاشمی روایت کرده است: 

از امام صادق(علیه السلام) شنیدم که می فرمود: همانا برای «صاحب الامر» غیبتی تخلف ناپذیر است، به طوری که اهل باطل در آن تردید می کنند. 

عرض کردم: یابن رسول الله! چرا غیبت می کند؟ 

فرمود: به علتی که به ما اجازه نداده اند آشکار سازیم. 

عرض کردم: چه حکمتی در غیبت اوست؟ 

فرمود: همان حکمتی که در غیبت حجّت های پیش از او بوده است. حکمت غیبتِ قائم بعد از آمدن خود او ظاهر می شود، چنان که حکمت سوراخ کردن کشتی توسط خضر و کشتن آن بچه و تعمیر دیوار، برای حضرت موسی(علیه السلام)ظاهر نگشت، مگر موقعی که خواستند از هم جدا شوند.[۲] 

بنابراین، نمی توان به همه ی اسرار غیبت آن حضرت پی برد; امّا با استفاده از روایات معصومین(علیهم السلام) به برخی از این حکمت ها اشاره می کنیم: 

الف) آزمایش مردم 

چنان که می دانیم یکی از سنّت های ثابت الهی، آزمایش بندگان و گزینش صالحان و پاکان است، به طوری که صحنه ی زندگی همواره صحنه ی امتحان و آزمایش است، تا بندگان در پرتو ایمان و استقامت و تسلیم خویش در پیروی از اوامر خداوند تربیت شوند و به کمال برسند و استعدادهای نهفته ی آنان شکوفا گردد; لذا در برخی از روایات آمده است که فلسفه ی غیبت امام زمان (عج) آزمایش مردم است. در این زمینه به چند روایت توجّه می کنیم: 

۱) رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) می فرماید: 

ذاک الّذی یغیب عن شیعته و اوْلیائه غیْبةً، لا یثْبت فیها علی القوْل بِامامتِه اِلّا من امْتحَن اللهُ قلْبَه للاْیمان[۳]; او (امام زمان(علیه السلام)) کسی است که از یاران و شیعیانش غایب می شود، غیبتی که در آن کسی در اعتقاد به امامت حضرت ثابت نمی ماند، مگر کسی که خدا قلبش را به ایمان آزموده باشد. 

۲) امام حسین(علیه السلام) می فرماید: 

له غیبة یرتدّ فیها اقوام و یثبت علی الدّین فیها آخرون... أما انّ الصابر فی غیبته علی الأذی والتکذیب بمنزلة المجاهد بالسیف بین یدی رسول الله(صلی الله علیه وآله);[۴] برای امام مهدی (عج) غیبتی است. در این غیبت برخی از دین برمی گردند و برخی ثابت قدم می مانند. هر کس در این غیبت صبر کند و بر مشکلاتی که از سوی دشمنان ایجاد می شود استقامت کند، به قدری از اجر خداوند بهره مند می گردد که گویا در کنار پیامبر(صلی الله علیه وآله) با شمشیر با دشمنان جنگیده است. 

۳) پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) ضمن حدیث مفصلی می فرماید: 

مهدی از دیدگان پیروانش غایب می شود و جز کسانی که خدا دل های آنان را شایسته ی ایمان قرار داد، در اعتقاد و امامت او استوار نمی مانند.[۵] 

۴) امام صادق(علیه السلام) فرمود: 

ان الله عزّوجلّ یحبّ أنْ یمتحن الشیعة[۶]; خدای عزّوجلّ دوست دارد شیعه را امتحان کند (غیبت امام مهدی(عج) امتحان پیروان و شیعه است). 

ب) آزادی از بیعت طاغوت های زمان 

در برخی از روایات اسلامی آمده است که علّت و حکمت غیبت امام مهدی(علیه السلام) این است که آن حضرت به وسیله ی غیبت از یوغ بیعت با طاغوت های زمان آزاد می شود و بیعت با هیچ حاکمی را بر عهده ندارد، تا بتواند در زمان قیام خود آزادانه تلاش کند. دیگر امامان، از روی تقیه، حکومت ها را به رسمیت می شناختند، ولی امام مهدی(علیه السلام)مأمور به تقیه نیست و به همین جهت با حکومت ها و طاغوت های زمان بیعت نمی کند. اگر غیبت آن حضرت نباشد، این امر شدنی نیست. 

امام حسن مجتبی(علیه السلام) در این باره فرمود: 

ما منّا احد الّا و یقع فی عنقه بیعة لطاغیة زمانه الّا القائم الّذی یصلّی روح الله عیسی بن مریم خلفه فانّ الله عزّوجلّ یخفی ولادته و یغیب شخصه لئلّا یکون لاحد فی عنقه بیعة...[۷]; هر کدام از ما (امامان اهل بیت(علیهم السلام) ) در زمان خود بیعت حاکمان و طاغوت های زمان را از روی تقیه به عهده گرفته ایم، مگر امام مهدی(علیه السلام) که عیسی بن مریم به امامت آن حضرت نماز می گذارد. خداوند ولادت او را مخفی نگه داشت و برای او غیبتی در نظر گرفت، تا زمانی که قیام می کند بر گردنش بیعت حاکمی نباشد. 

ج) حفظ جان امام مهدی (عج) 

خداوند به وسیله ی غیبت امام دوازدهم(علیه السلام) جانش را از شر دشمنان حفظ نموده است. اگر غیبت امام مهدی(علیه السلام) نبود، «معتمد» عباسی که به خون آن حضرت تشنه بود، امام مهدی(علیه السلام)را نیز، مانند پدران بزرگوار آن حضرت، شهید می کرد و زمین از حجت خداوندی خالی می شد. 

در این باره روایات فراوانی از امامان معصوم(علیهم السلام) به ما رسیده است; از جمله امام پنجم(علیه السلام)فرمود: 

انّ للقائم غیبة قبل أن یقوم، قال: قلت: و لم؟ قال: یخاف[۸]; برای قائم ما (امام مهدی(علیه السلام)) قبل از آن که به پاخیزد غیبتی است. 

راوی پرسید: برای چه؟ حضرت فرمود: به جهت این که ترس از کشته شدن او وجود دارد. 

گفتنی است با توجه به متن و مدلول التزامی روایات، حکمت های دیگری برای غیبت آن حضرت ذکر شده است که برای اطلاع بیش تر می توان به کتاب های الغیبة شیخ طوسی و الغیبة نعمانی و کمال الدین و تمام النعمة، رجوع کرد.

قرآن و مهدویت :

بیش از یكصد آیه از قرآن كریم به مصلح كل حضرت بقیهٔ الله ارواحنا فداه تفسیر و تأویل شده است، كه علامه بزرگوار، ملا محمد باقر مجلسی در دائرهٔ المعارف بزرگ شیعه « بحارالانوار » ۷۰ آیه را به استناد احادیث وارده از اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام در پیرامون ظهور یكتا بازمانده از حجت های حضرت حدیث نقل كرده است.۱ و برخی از بزرگان كتابهائی را در این رابطه به رشته تحریر در آورده اند كه از آن جمله است: 

۱) المحجهٔ فیما نزل فی القائم الحجهٔ (علیه السلام ) 

شامل ۱۲۰ آیه از آیات تفسیر شده به ظهور حضرت مهدی ارواحنا فداه به استناد احادیث وارده از معصومین علهیم السلام.۲ 

۲) المهدی فی القرآن 

شامل ۱۱۰ آیه از آیات تأویل شده به ظهور حضرت مهدی علیه السلام به استناد احادیث وارده از طریق شیعه و سنی. ۳ 

۳) موعود قرآن ترجمه فارسی « المهدی فی القرآن » 

۴) سیمای امام زمان (علیه السلام ) در آینه قرآن 

شامل بیش از ۱۴۰ آیه از آیات قرآن كریم كه روایات فریقین (شیعه و سنی) به ظهور قبله موعود و كعبه مقصود تفسیر شده است.۴ 

در ایو ما نجا به نقل چند آیه در این رابطه بسنده می كنیم: 

۱) « و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمهٔ و نجعلهم الوارثین». 

«و ما اراده كرده ایم به آنانكه در روی زمین به ضعف كشیده شده اند منت نهاده، آنها را پیشوایان وارثان زمین قرار دهیم.» ۵ 

طبق روایات بی شماری این آیه در حق مصلح جهان حضرت بقیهٔ الله ارواح العالمین له الفداه نازل شده كه در آخرالزمان قیام كرده، بساط ننگین ظلم و بیدادگری را درهم خواهد پیچید و پرچم عدالت را در سرتاسر جهان به اهتزاز در خواهد آورد. و به تكتازی فرعونیان خاتمه خواهد داد.۶ 

۲) « بقیهٔ الله خیر لكم ان كنتم مؤمنین ». 

یعنی:« بازمانده خدا بهتر است برای شما، اگر مؤمن باشید». ۷ 

مطابق روایات فراوانی، هنگامی كه حضرت بقیهٔ الله ارواحنا فداه ظهور می كند پشت خود را به دیوار كعبه تكیه داده، نخستین چیزی كه به زبان می آورد، این آیه شریفه است، آنگاه همه آنها كه درآنجاگرد آمده اند با عنوان « السلام علیك یا بقیهٔ الله »به پیشگاه آن حضرت عرض ادب می كنند.۸ 

۳) «هوالله ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهر علی الدین كله و لو كره المشركون». 

یعنی:« او خدائی است كه پیامبرش را با هدایت و دین حق برانگیخت تا آن را بر همه ادیان پیروز بگرداند. اگر چه مشركان نخواهند».۹ 

پیشوای ششم شیعیان در تفسیر این آیه فرمود: مهدی ما ظهور می كند و دین مقدس اسلام را بر همه ادیان پیروز می گرداند، اگر چه دشمنان راضی نباشند. كه منظور از این پیروزی، سیطره نظامی و پیروزی ظاهری است و گرنه از نظر دلیل و برهان، اسلام در هر زمانی بر همه ادیان غلبه داشت. و مكتبهائی كه ریشه آسمانی دارد ( چه مسیحیت و كلیمیت ) چون از یك سو تحریف شده، و از سوی دیگر به هنگام تشریع از طرف خداوند متعال به عنوان برنامه موقت تشریع شده بود، پاسخگوی نیازمندیهای قرون بعدی نبودند، از این رهگذر از نخستین روز ظهور اسلام، دلیل و منطق اسلام بر همه ادیان پیروز بود ولی غلبه ظاهری آن با هنگام ظهور آن یكتا بازمانده از حجتهای پروردگار تحقق خواهد یافت.۱۰ 

۴) « اعلمو ان الله یحیی الارض بعد موتها قد بینا لكم الایات لعلكم تعقلون ». 

یعنی:« بدانید كه خدا زمین را پس از مرگ آن زنده می سازد به راستی نشانه های –قدرت –خدا را برای شما بیان كردیم. باشد كه عقل خود را بكار بندید». ۱۱ 

پیشوای پنجم شیعیان می فرماید: مهدی ما قیام می كند و به وسیله گسترش عدالت در سراسر گیتی، جهان را زنده می كند، پس از آنكه در زیر كابوس ظلم و ستم مرده باشد.۱۲ 

پیشوای هفتم حضرت موسی بن جعفر علیه السلام نیز در تفسیر این آیه فرمود خداوند زمین را به وسیله عدل و داد زنده می كند، نه بارش باران.۱۳ 

آری اگر جامعه ای در زیر فشار ظلم و ستم باشد جامعه مرده است و تنها موقعی زنده می شود كه ظلم و ستم از آن جامعه رخت بربندد و نعمت عدالت در آن جامعه گسترش یابد. از اینجاست كه امیرالمؤمنان علی علیه السلام عدالت را زیربنای زندگی مردم دانسته می فرماید:« العدل قوام الرعیهٔ ». 

۵) « و اشرقت الارض بنور ربها ». 

یعنی:« زمین به نور پروردگارش منور گردید».۱۴ 

امام رضا علیه السلام در تأویل این آیه می فرماید:او چهارمین فرزند من، پسر بهترین كنیزان است كه زمین را از هر جور و ستمی پاكیزه می كند. مردم در ولادت او دچار تردید می شوند. او را غیبتی طولانی است چون ظاهر شود زمین را با نور پروردگارش روشن می گردد.۱۵ 

۶) « قل ارایتم ان اصبح ماؤكم غوراً فمن یأتیكم بماء معین ». 

یعنی: «بگو اگر ببینید كه آب شما فروكش می كند، چه كسی برای شما آب گوارا باز آورد».۱۶ 

همه موجودات زنده از آب آفریده شده و قوام آنها با آب است ولی منظور از آب گوارائی كه در آیه فوق مطرح شده، مقام ولایت كبرای حضرت صاحب الزمان ارواحنا فداه است كه پس از دوران فروكش (غیبت) یكبار دیگر به فرمان خدا ظاهر شده، تشنگان دانش و فضیلت، و شیفتگان تقوی و عدالت را، از آبشخور اقیانوس بیكران آب حیات و معادن حكمت، سیراب فرموده، به سعادت دنیا و آخرت نائل می گرداند. به دلیل نقش حیاتی حضور امام علیه السلام در زندگی توده ها، قرآن كریم وجود اقدس امام علیه السلام را آب گوارا تعبیر نموده است. 

علی بن جعفر از برادر بزگوارش امام موسی بن جعفر علیه السلام، از تفسیر این آیه می پرسد، امام علیه السلام می فرماید: «‌هنگامی كه امامتان از دیدگان شما ناپدید شود و نتوانید او را ببینید چه خواهید كرد ».۱۷ 

پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله خطاب به عمار می فرماید: ای عمار! 

خداوند با من عهد كرده كه از تبار حسین علیه السلام ۹ امام پدید می آید كه نهمین آنها از دیدگان ناپدید می شود و این است معنای آیه شریفه « قل ارایتم ان اصبح ماؤكم غوراً »، برای او یك غیبت طولانی است كه گروهی از عقیده خود برمی گردند و گروهی بر آن ثابت می مانند و چون آخرالزمان فرا برسد، او ظاهر می شود و دنیا را پر از عدل و داد كند. چنانكه از جور و ستم پرشده است».۱۸ 

۷) « هدی للمتقین الذین یؤمنون بالغیب ». 

یعنی:«هدایت است برای پرهیزكاران كه به غیب ایمان آوردند».۱۹ 

طبق احادیث فراوانی منظور از غیب در این آیه امام غائب علیه السلام است: امام صادق علیه السلام در تفسیر این آیه می فرماید:« پرهیزگاران » شیعیان علی بن ابی طالب علیه السلام هستند و اما « غیب » پس آن حجت غائب است.۲۰ 

  گزارش تخلف  |  افزودن به فایل های من | jikjik | تاریخ ارسال : 22 /06 /1394

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.