فهرست مطالب

خط ۶

انواع خط ۷

کیفیت خط ۸

کارکردهای خط ۸

نقش خط در ایجاد فضای تجسمی ۹

پدیداری حرکت بصری به کمک خطوط ۱۰

خط و ترکیب بندی ۱۵

تعریف موسیقی ۲۰

واژه موسیقی ۲۰

اجرای موسیقی ۲۱

موسیقی نظری (تئوریک) ۲۲

آشنایی با علم نتیک موسیقی ۲۳

علائم ثبت زبان موسیقی ۲۳

اسامی نتها ۲۴

انواع موسیقی ۲۵

موسیقی محلی ۲۵

موسیقی ضربی- ضرب‌دار ۲۵

موسیقی کلیسایی یا روحانی ۲۶

موسیقی مذهبی ایرانی ۲۷

موسیقی یکنواخت ۲۸

موسیقی توصیفی ۲۸

موسیقی دراماتیک ۲۸

موسیقی سنتی ۲۹

موسیقی کلاسیک ۲۹

موسیقی معماری ۳۰

موسیقی نظامی ۳۰

موسیقی اتاقی ۳۱

موسیقی باستانی ۳۲

موسیقی تاریخی ۳۳

موسیقی تک صوتی ۳۴

موسیقی صوتی ۳۴

موسیقی چند صوتی ۳۴

موسیقی نمایشی ۳۵

موسیقی افقی ۳۵

موسیقی الکترواکوستیک ۳۵

موسیقی الکترونیک ۳۶

موسیقی تصادفی ۳۶

موسیقی ایرانی ۳۷

دستگاه ۳۷

شرط دستگاه بودن ۳۷

دستگاه در ایرانی ۳۷

ردیف ۳۸

درآمد موسیقی ۳۹

نغمه ۳۹

گوشه ۴۰

رنگ ۴۰

آواز اصلی و آواز فرعی ۴۰

ترانه ۴۱

تصنیف در موسیقی ۴۱

مقامات موسیقی ایرانی ۴۲

سازهای موسیقی ایران ۴۳

موسیقی کلاسیک و ارکستراسیون ۴۵

عوامل درک و تفسیر موسیقی کلاسیک ۴۵

سازهای موسیقی کلاسیک ۴۶

سازشناسی غربی ۴۶

 

خط:

خط خطي كردن دوران كودكي از اولين تجربيات انسان است. كودك احساسات خود را با كشيدن بر روي كاغذ ديوار يا هر شي و در دسترس نشان مي دهد سپس در مدرسه با خطوطي آشنا مي شود كه مفاهيم خاصي دارند و براي نوشتن الفبا، اعداد و ترسيم اشكال هندسي، از آنها استفاده مي كند. انسان حتي خطوطي را تجربه مي كند كه تنها تصور ذهني اوست. اگر كف دو دست خود را بهم بچسبانيد، در مرز ميان دستها خطي را مي بيند كه در حقيقت وجود ندارد. از همه جالب تر خط ميان آسمان و زمين است كه در ذهن، ايجاد مي شود و همه ما مي دانيم كه چنين خطي وجود ندارد اما آن را مي بينيم. بنابراين تشخيص و تجسم خط بصري مشروط است به اين كه در چه وسعتي، با چه فاصله اي و از كدام زاويه ديد عناصر بصري را در يك تركيب تجسمي قرار دهيم . در تعريف تجسمي خط عبارت است از حركت يا شكل كمتر بصري خواه بدون ضخامت و به صورت مجرد و خواه با داشتن ضخامت و برجستگي، مثل مرزهاي پيرامون يك مسطح، محل برخورد دو سطح با دو زاويه مختلف، مرز حاصل از تباين دو سطح رنگين با تيرگي متفاوت و اثر حركت مداد، قلم مو يا يك شيء نوك تيز بر يك صفحه.

انواع خط:

كلمه خط ، انواع اندازه ها و ضخامت هاي مختلف خطوط مستقيم يا منحني و خطوطي را كه به تدريج پهن و نازك مي شوند در بر مي گيرد. خط در حوزه طراحي، قديمي ترين ، مهمترين، و قاطع ترين عنصر بصري است. به طور كلي خط، نقله در حال حركت و ساده ترين شكل نمايش تحرك است. قدرت، سرعت اجرا و سهولت بيان مفاهيم، از خط عنصري ساخته است كه در بسياري از موارد بر عناصر بصري ديگر برتري مي يابد. مجموعه خطوطي كه انسان مي تواند به وجود بياورد سه نوع است. حركت يكنواخت دست در يك جهت خط مستقيم را به وجود مي آورد كه آن را مي توان با سرعت و دقت ترسيم كرد. خط مستقيم در سه حالت مختلف ترسيم مي شود. 1- حالت عمودي 2- حالت افقي 3- حالت مورب خط مستقيم در هر سه حالت جهت و تحرك دارد. ما به صورت غريزي نسبت به خطوط واكنش نشان مي دهيم. خط عمودي از نظر بصري احساس تعادلي و ثبات را بر مي انگيزد. خط افقي احساس آرامش و يكنواختي را ايجاد مي كند. خط مايل پوياترين خط است، جنبش و كشاكش بصري ايجاد مي كند، حالتي ناپايدار دارد و تحرك آن بر انجام عمل دلالت مي كند. اين خط براي ايجاد تعادل تصويري به عناصر ديگر نيازمند است. زيرا بين حالت خطوط افقي و عمودي در نوسان است. همچنين خطي كه به سرعت كشيده شود و با خطي كه آهسته ترسيم شود تفاوت دارد. خطوط ممتد و طولاني ثبات و استحكام بيشتري دارند. خطوطي كه در زمان كوتاه و به صورت بريده بريده اجرا مي شوند، احساس تزلزل را بر مي انگيزد.

كيفيت خط:

خطوطي كه در طراحي به كار مي روند از نظر كيفيت بر دو نوع است.

1- خطوطي كه بيشتر نشان دهنده حالت هاي عاطفي و روحي است.

2- خطوطي كه بيش تر بر پايه نظم و تفكر ايجاد مي شود و حالت آن از قبل پيش بيني شده است. خطو نه تنها تصاوير واضح و مشخص از آنچه ديده مي شود ايجاد مي كند بلكه براي تجسم بخشيدن به آنچه، در ذهن طراح شكل گرفته نيز بهترين وسيله است.

كاركردهاي خط: 

از مهمترين كاركردهاي خط مي توان از ايجاد خط مرزي يا كناره نما بدون استفاده از سايه و روشن جزئيات ياد كرد. خط خالاصه ترين وسيله تجسمي است كه مرزهاي اشياء را تعيين مي كند يكي ديگر از كاركردهاي خط ايجاد بافت است. طراحي با استفاده از تكرار منظم انواع خطوط بافت ايجاد مي كند. بافت كيفيت لايه سطحي پديده هاست كه با ديدن و لمس كردن آن را احساس مي كنم. بافت حقيقي هم كيفيت بصري دارد وهم كيفيت لامسه اي كه هر يك احساس را در انسان بر مي انگيزد. در بسياري بر مي‌‌انگيزد در بسياري از آثار هنري بافت كيفيت بصري دارد. يعني در بافت ما از بافت تنها از طريق ديدن انجام مي شود. 

به كارگيري خطوط در ايجاد بافت تزئيني از ديگر كاركردهاي خط است. بافت تزئيني براي پوشاندن سطح  و ايجاد زيبايي به كار مي رود. استفاده از خط براي ايجاد سايه و روشن هم يكي ديگر از كاركردهاي خط است. همچنين براي نمايش حجم از خطوط هاشوري استفاده مي كنيم كه ايجاد بافت بصري مي كند. 

نقش خط در ايجاد فضاي تجسمي

خط ، گاه بر اثر تلاش مستقيم در جهت ايجاد آن پديد مي آيد و گاه در اثر ارتباط دوسطح يا دو رنگ يا كنارة شكل و فرم در ارتباط با فضا، ايجاد مي شود.

در حالت اول، خط تجسمي پديد آمده، نيرويي متحرك و پنهان را در طول مسير حركت خود جا به جا نموده، از بار عاطفي و حسي برخوردار است.

در حالت دوم، خط جنبشي محسوس نداشته و احساس يا كيفيت تجسمي خاصي را در خود خلاصه ندارد.

طول ظاهري خط از حركت سريع و مرتبط هر جزء آن پديد مي آيد. خط ، گاه ادراكي (چشمي - مغزي) از طبيعت را انعكاس مي دهد و گاه تصور و رويايي را براساس قواعد بصري كه به سازمان دادن آن پرداخته اند، پديد مي آورد.

توانايي خطوط در جهت ايجاد ساختار و نظمي منطقي و نيز قدرت بياني و عاطفي خط، هر يك به گونه اي تحول يافته در نقاشي سدة بيستم به كار گرفته شد.

هر واحد خطي به تنهايي گرايش به امتداد يافتن در مسيري ثابت دارد. اما در مجموعه اي وحدت يافته و مرتبط، با امتداد يافتن در مسيرهايي هم جهت با سطوح ارائه شده، به تداخل در مسيرهاي حركت مي پردازد و نفوذ سطوح در يكديگر را نمايش مي دهد كاربرد ساختاري خطوط به گونه اي كه در اين نگاره طرح گشته است. 

پديداري حركت بصري به كمك خطوط

حركت يك مسير خطي است. چشم ابتدا و انتهاي حركت را دريافت نموده و مسير حركت را در مي نوردد. منظور از حركت بصري در نقاشي بوسيله خطوط، ايجاد پيوند ميان اجزاي اثر است. به طوري كه گردش چشم را بر روي گسترة اثر ممكن سازد. حركت بصري، گاه بارز و گوياست و با تأكيد نقاش بر بازنمايي حركت در كل اثر بوسيله خط توأم گشته و حركتهاي متفاوت خطي در مجموع به القاي آن مي پردازند، و گاه حركت بصري به صورتي آشكار و با پديدآوردن خطوطي مشخص رخ مي نمايد.

استفاده از خط در جهت به حركت درآوردن چشم بر سطح اثر، در نقاشي تجربي سده هاي نوزده و بيست نمايشي آشكار و بارز يافته و به عنصري اساسي در نقاشي مبدل گشت. 

عمق نمائي بوسيلة خط نيز به نوعي ايجاد حركت بصري در جهت سه بعد نمايي مي انجامد و حركتي از سطح اثر به درون آن را پديد مي آورد.

خطاي باصره از ابتدائي ترين نقاشيهاي بشر، توجه نقاشان را در جهت ايجاد القاي عمق و فضاسازي به خود جلب نمود و پرسپكتيو خطي در عصر رنسانس، نقشي مؤثر در ايجاد وحدت وتمركز در نقطه اي از اثر را بر عهده گرفت. پس از تدوين نظرياتي در رابطه با عمق نمايي خطي به همراه به كارگيري تنتاليته هاي رنگي؛ اين آزمونها در آثار دوران باروك به اوج خود نزديك گرديد. تحول نقاشي در سدة نوزده باعث پديد آمدن تصوير نويني از فضا و بعد گشت و پرسپكتيو خطي - جوي در جهت ايجاد فضايي سه بعدي و طبيعت گرايانه، ارزش بنيادين خود را از دست داد. اما بر نقش خطوط هدايتگر در جهت ايجاد و القاي فضايي محصور و انتزاعي ، افزوده گشت.

نقاشي بصري با تكيه بر جلوه هاي تجسمي، به ميزان زيادي از خط در ارائه نوع جديدي از عمق نمايي سود جسته است.

حركت خط بر روي صفحه، به طور منظم يا نامنظم به ايجاد سطح مي انجامد استفاده از خط در جهت سطح آفريني، به سطوح پديد آمده حالتي فعال و پرتحرك مي بخشد و رابطة ميان سطوح را به شكلي روشن و واضح مطرح مي سازد. پس از درك اين نكته كه كاربرد صحيح ساختار خطي در ايجاد فضايي منسجم و يكپارچه نقشي اساسي بر عهده دارد. مي توان اهميت روابط خط و سطح را بيش از پيش طرح كرد و بر توانايي خط در ايجاد سازه اي تجسمي تأكيد ورزيد.

خطوط در عين حالي كه قدرت پوشانندگي و ايجاد سطح را دارا مي باشند، يكديگر را محو و بي اثر نمي گردانند. چنانچه دو تصوير خطي را بر يكديگر منطبق سازيم. هر دوي آنها قابل رؤيت خواهد بود. بدين ترتيب، دو يا چند سطح در هم ادغام شده و ميزان نفوذ سطوح در يكديگر را مي توان بوسيلة خطوط نمايش داد.