فصل اول (مقدمه پژوهش)

مقدمه

بيان مسئله

اهميت و ضرورت پژوهش

سوابق پژوهش

اهداف پژوهش

سوالهاي پژوهش

 

مقدمه پژوهش:

امروزه بر اثر پيشرفت سريع علوم و تكنولوژي، مفهوم آموزش و پرورش به كلي دگرگون شده و علماي علوم تربيتي معتقدند كه آموزش و پرورش مشتمل بر سه مرحله اساسي، شامل الف) تهيه و تدوين هدفها، ب) آموزش، ج) اندازه گيري و ارزشيابي است (سيف نراقي و نادري، 1374).

ارزشيابي بخش جدائي ناپذير فرآيند آموزش بشمار مي رود و نقش آن نظارت بر تغييرات رفتاري دانش آموزان بطور اخص و نظارت بر كارآيي ساير عناصر آموزش و پرورش بطور اعم است (شريفي وكيامنش، 1366).

بنا به گفته سيف (1375)، ضرورت استفاده از آزمونهاي پيشرفت دقيق، روا و به دور از ابهام به صورت فزاينده اي احساس مي گردد تا بتواند در ارزشيابي دقيق و هدايت يادگيري دانش آموزان مورد استفاده مسئولين آموزش قرار گيرد.

به هر حال، اگر هدف در هر نوع آموزشي موثرتر نمودن آن و آسانتر كردن امر فراگيري براي فراگيران است، مربيان موظفند برنامه آموزش خود را برحسب تواناييها و نيازهاي فراگيران تنظيم و تدوين نمايند و از طريق اندازه گيري و ارزشيابي‌هاي گوناگون و مكرر، پيشرفت و مسير آن را مشخص سازند (سيف نراقي، نادري، 1370).

بنابراين پژوهش حاضر بنا دارد با بررسي ميزان ارتباط سوالات پاياني، با اهداف و محتوي كتب درس ضمن كمك به شناخت وضعيت موجود ارزشيابي و اندازه گيري پيشرفت تحصيلي گامي در جهت اصلاح روشهاي ارزشيابي بردارد.

بيان مسئله:

كشورهاي پيشرفته همزمان با دگرگوني برنامه ها، مواد آموزشي و روشهاي تدريس، بدنبال تغيير بنيادي نظام امتحاني و سنجش و هماهنگ كردن‌ آن با اهداف آموزشي هستند و بخش بزرگي از وقت و كوشش نظام آموزشي، جهت تدارك ابزار و شيوه‌هاي ارزشيابي معتبر، متناسب با نظريه هاي تعليم و تربيت صرف گرديده است (خلخالي، 1375).

مطالعات متعدد نشان مي دهد كه بيشتر سوالهاي معلم ساخته تنها اختصاص به يادآوري اطلاعات بسيار جزئي و خاص دارد، بنابراين سوالاتي كه معلمان بكار مي‌برند با هدفهاي اصلي تدريس، آنان هماهنگ نيست (هومن، 1371).

از طرفي بايد در نظر داشت كه ارزشيابي آموزشي در كشور ما، فعاليتي است، نسبتاً ناشناخته كه به تازگي وارد نظام آموزشي گرديده است، به همين دليل بسياري از افراد آن را با ارزشيابي معلم، مدير، دانش آموز يا اندازه گيري و سنجش اشتباه مي كنند. در حالي كه هدف ارزشيابي آموزشي نه معلم، نه مدير، نه شاگرد است بلكه هدف اصلي آن تعيين اثرات برنامه آموزش و دگرگونيهايي كه براثر آموزش در شاگردان بوجود آمده است (هومن، 1375).

با توجه به مواردي كه اشاره شد و اهميتي كه آزمونها در فرآيند آموزش دارند اين پژوهش برآن است تا با بررسي ميزان ارتباط سوالات آزمون پاييني با اهداف و محتوي كتب درسي، وضعيت آزمونهاي معلم ساخته را بطور علمي و روشن توصيف نمايد.

اهميت و ضرورت پژوهش:

آزمونها ابزار كار معلم به منظور ارزشيابي از ميزان تحقق هدفهاي تدريس به شمار مي روند نتايج‌ آنها مستقيماً در رابطه با هدفهاي قبل و ملاكي براي پيش بيني حدود موفقيت احتمالي آينده دانش آموزان و راهنمايي تحصيلي و شغلي آنان بكار مي رود (شريفي، كيامنش، 1366). 

آزمونهاي پيشرفت تحصيلي مي توانند توجه دانش آموز را به هدفهاي آموزشي جلب كنند يا از آنها دور نمايند. دانش آموز را تشويق كنند كه توجه خود را تنها به قسمتهاي محدودي از محتوي درس يا همه قسمتهاي آن معطوف كنند. اين آزمونها مي‌توانند براي يادگيري سطحي يا فهم و درك (عميق) اهميت قائل شوند و به منظور اتخاذ تصميم هاي آموزش، اطلاعات قابل اعتماد يا مغرضانه و تحريف شده فراهم نمايند (گرون نوند، ترجمه خسرو مهندسي، 1361).

معلم در جريان آموزش، فراوان مشاهده مي كند كه برخي از شاگردان در موارد بخصوصي پيشرفت رضايت‌بخش ندارند. در اين‌گونه موارد نيز يك (تست تشخيصي) مي تواند معلم را در راه رسيدن به مقصود ياري دهد كه به وسيله آن بتواند به نقاط ضعف شاگرد پي ببرد اشكال اساسي كار را درك و در رفع آن بكوشد. سرانجام يك معلم خوب مايل است بداند ضمن يك دوره تدريس، تا چه حد در نيل به هدفهاي آموزشي خويش موفقيت حاصل كرده است، آزموني كه با دقت تهيه شده و همه هدفهاي آموزش را بپوشاند، مي تواند اطلاعات وسيع و سودمندي در اختيار معلم قرار دهد (هومن، 1371).