فصل اول

شناخت دولوميت 

در كتابهاي علمي هر جا كه صحبت از سنگ آهك مي شود دولوميت نيز در كنار آن مي باشد كه اين دو ارتباط تنگاتنگي با يكديگر دارند. بطور كلي واژه سنگ آهك فقط در مورد آن دسته از سنگهايي به كار مي رود كه ذرات كربناته آن نسبت به اجزاي تشكيل دهنده غير كربناته بيشتر باشد (ذرات كربناته آنها بيشتر از كلسيت يا آراگونيت تشكيل شده است) در صورتي كه واژه دولوميت در مورد سنگهايي به كار مي رود كه عمدتاً از كاني دولوميت تشكيل شده اند. هر چند كه دولوميت خود يك سنگ حاوي آهك است. علاوه بر اين سنگهاي ديگري نيز وجود دارد كه حاوي هر دو كاني كلسيت و دولوميت مي باشند سنگهاي آهكي و دولوميت ها با هر سني حتي در اوايل پركامبرين (آركئن) مشاهده مي شوند. هرچند كه فراواني آنها در رسوبات قديمي تر نسبت به سنگهاي جوانتر به مراتب كمتر است.

سنگهاي آهكي و دولوميت هاي با ضخامت و گسترش زياد در پركامبرين پسين (پروتروزوئيك) نسبتاً فراوان بوده و در رسوبات اوايل دوران اول به ويژه در آمريكاي شمالي، نيز بسيار فراوان است. به طور كلي رسوبات كربناته اوليه بيشتر به صورت دولوميتي هستند و نسبت Ca به Mg با كاهش سن رسوبات در امريكاي شمالي به طور فزاينده اي افزايش مي يابد.

سنگهاي آهكي و دولوميت هاي مربوط به مناطق پايدار كريتونيكي نازك (Cratonuc) و بسيار گسترده بوده و تقريباً تمام پهنه كريتونيكي آمريكاي شمالي را در دوره اردويسين مي پوشانده اند. ضخامت اين سنگها در حاشيه مايوژئوسنكلينال بسيار قابل توجه است و در بعضي موارد ضخامت تواليهاي رسوبي به بيش از 15000 فوت (5000متر) مي رسد. اين سنگها معمولاً در گوديهاي ايوژئوسنكلينال وجود ندارند. اما گاهي اوقات به صورت سنگهاي آهكي نازك توربيديتي يا آلوداپبك ديده مي شوند. دولوميت در بعضي از سنگهاي آهكي همراه با كلسيت يافت مي شود. معمولاً تشخيص اين دو كاني از يكديگر مشكل است. اختلاف هاي مهم اين دو كاني در جدول A خلاصه شده است. معمولاً سنگ شناسان از شكل رومبوهدرال براي تشخيص دولوميت استفاده مي كنند ولي اين خود نيز مصون از خطا نمي باشد.